Page 87 - 11. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI KAZANIM ODAKLI VE BECERİ TEMELLİ SORU BANKASI

ÖZETİN ÖZETİ 5. ÜNİTE: SOHBET VE FIKRA

SOHBET (SÖYLEŞİ)

Q Yazarın herhangi bir konudaki görüşlerini, fazla derine inmeden, karşısında biri varmış gibi içten bir dille ve konuşma
havasında anlattığı; genellikle gazete ve dergilerde yayımlanan yazı türüne sohbet adı verilir.
Q “Sohbet” sözcüğüne karşılık “söyleşi” sözcüğü de kullanılmaktadır.

Sohbet Türünün Özellikleri

5 Genellikle gazete ve dergilerde yayımlanan yazılardır, 5 Sohbet yazarı; ele aldığı konuyla ilgili olarak kişisel
kitap hâlinde de yayımlanabilir. düşüncelerini dile getirir, düşüncelerini okuyucuya kabul

5 Yazılarda samimiyet esastır, anlatım senli benlidir. ettirmeye çalışmaz ve düşüncelerinin doğruluğunda
ısrarcı olmaz.
5 Konu sınırlaması yoktur; bu metinlerde genellikle güncel
olaylar, kültür ve sanat hayatındaki gelişmeler işlenir. 5 Bu metinlerde düşüncelerin daha etkili ifade edilmesi
için atasözleri, deyimler, mizahi fıkralar, anekdotlar, şiir
5 Sohbetler uzun metinler değildir. örnekleri ve güncel olaylardan çeşitli örnekler verilebilir.
5 Sohbetlerde içten bir anlatım ve karşılıklı konuşma 5 Sohbette dil heyecana bağlı işlevinde kullanılır.
havası vardır.
5 Üslubun canlı, akıcı ve okuyucuyu sıkmayacak tarzda
5 Öznel bir anlatım vardır.
olmasına özen gösterilir.

Cumhuriyet Öncesinde Sohbet Cumhuriyet Dönemi’nde Sohbet

Sohbet türü, gazete çevresinde gelişen metinlerden olduğu için bu Cumhuriyet Dönemi’nde sohbet türü, kesin çizgi-
tür, Türk edebiyatına Tanzimat Dönemi’nde girmiştir. Bu dönemde lerle diğer türlerden ayrılmış ve bu türün özellikleri
kaleme alınan metinlerde genellikle toplumsal fayda amacı güdül- belirginleşmiştir. Anadolu insanına seslenen, yalın
müş, dönemine göre sade ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır. Bu ve anlaşılır bir dilin kullanıldığı metinler kaleme alı-
dönemde Ahmet Mithat Efendi’nin sohbet türünde yazıları vardır. narak sohbet türü yaygınlaştırılmıştır. İnsanlar ve
Servetifünun Dönemi’nde çeşitli dergilerde Halit Ziya Uşaklıgil, Tev- yaşam ile ilgili her türlü kavram, olgu sohbetlerde ele
fik Fikret, Hüseyin Cahit Yalçın genellikle sanat ve edebiyat konulu alınmıştır. Nurullah Ataç, Şevket Rado, Suut Kemal
sohbetler yazmışlardır. Dönemin sohbet türündeki en önemli ismi Yetkin, Melih Cevdet Anday, Attilâ İlhan, Ahmet
ise Ahmet Rasim’dir. Türün en başarılı örneklerini veren sanatçı; bu Kabaklı gibi isimler Cumhuriyet Dönemi’nde bu türü
türe kimlik kazandırmıştır, denilebilir. örneklendirmişlerdir.

Türk Edebiyatında Sohbet Türünde Yazılmış Önemli Bazı Eserler

» Ahmet Rasim Ramazan Sohbetleri
» Melih Cevdet Anday Dilimiz Üstüne Konuşma

» Haldun Taner Hak Dostum Diye Başlayalım Söze

» Yahya Kemal Beyatlı Aziz İstanbul / Edebiyata Dair

» İsmet Özel Bakanlar ve Görenler / Çenebazlık
» Suut Kemal Yetkin Edebiyat Söyleşileri

» Şevket Rado Eşref Saat / Hayat Böyledir

86 Markaj Yayınları / 11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı
MARKAJ YAYINLARI