Page 11 - 11. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI KAZANIM ODAKLI VE BECERİ TEMELLİ SORU BANKASI

1. ÜNİTE: GİRİŞ
KAZANIM TESTİ 1 Edebiyat ve Toplum İlişkisi

1. Edebiyat, toplumsal yaşamın bir aynasıdır. Bunda, kul- 3. Naim Efendi, büyük konağın en yaşlı kişisidir. Tam bir
landığı dilin etkisi önemli bir rol oynar. Çünkü dil, toplu- Tanzimat efendisidir. Gelenek ve göreneklerine sıkı
mun temel taşıdır. Sanatçılar da bu temel taşı kullanarak sıkıya bağlıdır. Karısı Nefise Hanım ölmüş, konaktaki
edebî eserleri toplum için oluşturmaya çalışırlar. Toplu- düzen bozulmuştur. Naim Efendi, kızı Sakine Hanım,
mun dilinden ve toplumdan kopuk eserler unutulmaya damadı Servet Bey, torunları Seniha ve Cemil ile aynı
mahkûmdur. Sanatçıların eserlerinde kullandıkları dilde konakta yaşamaktadır. Damadı lükse düşkün bir adam-
ve konu seçiminde yetiştikleri ortam son derece etkilidir. dır. Torunu Seniha ise çok serbest yetişmiş bir kızdır.
Bu bakımdan edebî eserleri değerlendirirken sanatçının I. Dünya Savaşı yıllarıdır. Savaşın yarattığı ekonomik
sosyal hayatı ve toplumun içinde bulunduğu durumu bil- kriz konağa da yansır. Seniha Avrupa’ya kaçar. Damat
mekte fayda vardır. Servet Bey, sıkıcı bulduğu konak yaşamından ve Naim
Efendi’den kurtulmak için bir apartmana taşınır. Naim
Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine
ulaşılabilir? Efendi, konağı kiraya verip kız kardeşinin yanına çıkmak
istese de konağı hiç kimse kiralamaz. Naim Efendi, hızla
A) Toplumsal yapı bir edebî eseri anlamada tek ve en değişmesine akıl erdiremediği bir çöküş dünyasında,
önemli kriterdir. konağında tek başına kalır.
B) Edebiyatın şekillenmesinde sanatçıların bireysel Kiralık Konak adlı romanı tanıtan bu parçadan hare-
duygu ve düşünceleri etkilidir. ketle edebiyat - toplum ilişkisi ile ilgili olarak;
C) Edebî ürünlerin ortaya çıkmasını dile bağlayarak I. Edebi eserlerde kişiler ve anlatılan olaydan hareketle
açıklamak toplumu edebiyattan soyutlamaktır. toplumsal yapı ile ilgili bilgi sahibi olunabilir.
D) Edebiyatın, tarihi süreç içerisinde türlere ayrılmasın-
da dildeki farklılaşma etkilidir. II. Edebi eserler toplumda meydana gelen ve köklü deği-
E) Toplumun yaşantısını ve dilini eserlerinde işleyen sa- şimler içeren olaylardan bağımsız düşünülemez.
natçılar kalıcı eserler vermeye bir adım daha yakındır. III. Roman kişileri kurmaca bir dünyada var olduğundan
bu kişilerin yaşadıkları ile gerçek yaşam arasında bağ
kurulamaz.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II

2. Edebiyat; insanların dünya içerisinde bir yer edinme- D) Yalnız II E) II ve III
lerini, gelenekler arasındaki etkileşimin sağlanmasını,
nesillerin geçmişleri ile bağının ortaya çıkarılmasını, top-
lumların birbiri ile olan farklarını ve değişmezlerini belir-
lemekte önemli bir yere sahiptir.
Verilen açıklamadan hareketle aşağıdakilerden han-
gisinde edebiyatın toplumla ilişkisi yanlış vurgulan- 4.
mıştır? I. Edebiyat, söz ve yazı aracılığıyla toplumsal birikimi

A) Edebiyat, sosyal hayatta meydana gelen değişimleri sonraki çağlara aktarır.
tüm yönleriyle yansıttığından toplumun aynası kabul II. Topluma ait değerler, muharrer eserler aracılığıyla ya
edilir. da dilden dile aktarılarak geleceğe nakledilir.
B) Yeni bir toplumsal unsurun oluşumunda, kendi doğal III. Sanat; her alan, her duygu ve toplumu ilgilendiren her
sürecinde farklılık gösteren edebiyatın katkılarından konuda söz sahibidir.
söz edilemez.
IV. Bir toplumun edebiyatı, o toplumun varoluşunu, duy-
C) Edebiyat, toplumların dünyaya uyum sağlamasına gularını, millî kimliğini yansıtmakla mükelleftir.
yardımcı olan bir unsurdur.
Numaralanmış cümlelerden hangileri anlamca birbi-
D) Bir toplumun geçmiş nesillerinin düşünceleri, edebi
eserler değerlendirilerek çözümlenebilir. rine en yakındır?
E) Edebiyat, toplumsal kimliklerin oluşumunda ve akta- A) I ve II B) II ve III C) II ve IV
rılmasında önemli bir fonksiyona sahiptir. D) I ve IV E) III ve IV

10 Markaj Yayınları / 11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı
MARKAJ YAYINLARI