Page 5 - 10. SINIF TARİH FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF
P. 5
1. ÜNİTE: YERLEŞME VE DEVLETLEŞME SÜRECİNDE SELÇUKLU TÜRKİYESİ PARAGRAF TESTİ 2
1 Danişmentliler, 1080-1178 yılları arasında hüküm sür- 3 Artuklular, Mardin merkezli olarak 1102’de kurulmuş ve
müştür. Malazgirt Zaferi sonrasında beyliği kuran Daniş- 1231’e kadar Mardin, Hasankeyf, Harput olmak üzere üç
ment Gazi, Anadolu’daki karışıklıklardan yararlanarak kol hâlinde varlığını sürdürmüştür. Çeşitli din, mezhep ve
Yeşilırmak Havzası’na hâkim olmuştur. 1085’ten sonra milletlere mensup kitlelerin yaşadığı Anadolu’nun güney
ise sınırlarını Kızılırmak Havzası’nda genişletme imkânı doğusunda hâkimiyet kuran Artuklular, başlangıçta idari
bulan Danişmentliler; Sivas, Malatya, Kayseri, Tokat, Nik- ve mali divânlarda Hristiyan memurlara da görev vermiş-
sar, Amasya civarlarında hâkimiyet kurmuştur. Özellikle tir. Bu dönemde Diyarbakır, Mardin gibi büyük merkez-
Malatya’nın hâkimiyet altına alınması konusunda Tür- lerde, ilim gelişmiş ve Cezerî gibi ilim adamları ön planda
kiye Selçukluları ile sık sık karşı karşıya gelmiştir. Haçlı tutulmuştur. Beylik, vergileri hafifletmiş ve halkın refahını
Seferleri’nin başlamasıyla birlikte bu Danişment-Sel- yükseltmiştir. Bizans sikkeleri örnek alınarak para basıl-
çuklu çekişmesi, Haçlılara karşı dayanışmaya ve ortak mıştır. Bu durum Bizans ile ticari ilişkilerin olduğunu gös-
mücadeleye dönüşmüştür. Anadolu’da derin izler bıra- termektedir.
kan Danişmentliler, bölgenin sosyal ve kültürel alanlarda Bu metinde “Artuklular” ile ilgili aşağıdakilerden han-
gelişmesine katkı sağlamıştır. “Danişmentnâme” adlı gisine değinilmemiştir?
manzum türdeki eserde, Danişmentlilerin ülkelerine yap-
tığı hizmetler anlatılmaktadır. A) Ekonomi alanındaki faaliyetlerine
Bu metinde “Danişmentliler” ile ilgili aşağıdakilerden B) Farklı kültürlerin bir arada yaşadığı bir bölgede ku-
hangisine değinilmemiştir? rulduğuna
C) İlim ve ilim adamlarına önem verdiklerine
A) Birçok ilim insanının yetişmesine katkıda bulunduk-
larına D) Beyliğin tarihsel kimliğini temsil eden önemli eserle-
rine
B) Anadolu’ya farklı alanlarda katkı sağladıklarına E) Devlet kademelerinde farklı dinlere mensup insanla-
C) Nerelerde hakimiyet sürdüklerine ra görev verdiklerine
D) Selçuklu ile çekişmeler yaşadıklarına
E) Yaptıkları hizmetleri anlatan eserler oluşturduklarına
4 Saltuklular, 1072-1202 yılları arasında Erzurum merkez
2 Mengücekliler, Sultan Alp Arslan’ın komutanlarından olmak üzere Kars, Oltu, Bayburt, Malazgirt ve Artvin
Mengücek Ahmet Gazi tarafından kurulmuş ve 1071- civarında hüküm sürmüştür. Gürcülerle mücadele eden
1228 tarihleri arasında Erzincan, Kemah, Divriği ve Saltuklu hükümdarları, Türkiye Selçukluları ile iyi ilişkiler
Şebinkarahisar civarında hüküm sürmüştür. Selçuklu kurmuştur. Mimaride, sanatta ve kültürde önemli atılımlar
devlet yapısını iki asra yakın bu bölgede yaşatmışlardır. gerçekleştiren Saltuklular, sanat anlayışlarıyla diğer Türk
Bölgede meydana gelen depremler, beyliğe ait eserlerin beylik ve devletlerini etkilemiştir. Saltuklu kentlerinde Ahi
günümüze kadar ulaşmasını engellemiştir. kültürü ve geleneği etkili olmuştur.
Parçaya göre “Mengücekliler” ile ilgili; Parçaya göre “Saltuklular” ile ilgili;
I� başkenti, I� başkenti,
II� en önemli eseri, II� kim tarafından kurulduğu,
III� kim tarafından kurulduğu, III� mimari alanındaki etkisi,
IV� kim tarafından yıkıldığı, IV� ne zaman kurulduğu,
V� ne zaman kurulduğu, V� nerelerde hüküm sürdüğü,
VI� nerelerde hüküm sürdüğü VI� önemli eserleri
özelliklerinden hangilerine ulaşılamaz? özelliklerinden hangilerine ulaşılamaz?
A) I ve III B) II ve III C) II ve IV A) I ve III B) II ve III C) II ve VI
D) I, II ve IV E) I, V ve VI D) I, II ve IV E) I, V ve VI
Markaj Yayınları / 10. Sınıf Tarih 5
MARKAJ YAYINLARI
