Page 49 - 10. SINIF TÜRK DİLLİ VE EDEBİYATI FAVORİ KAZANIM ODAKLI SORU BANKASI

3. Ünite: iir
KAZANIM TEST 4 Geçi Dönemi (11 - 12. yüzyl) Türk Edebiyat

1. Kişi togdı, öldü, sözü kaldı kör 4. Divan-ı Hikmet Ahmet Yesevi’nin, 12. yüzyılda Türkis-
Özi kardı yalnuk, atı kaldı, kör tan’da tasavvufi öğretisini yaymak için söylediği şiirleri
içeren bir eserdir. (II) Onun “hikmet”lerinin Divan-ı Hik-
(K�ş� doğdu, öldü, sözü kaldı bak / Özü g�tt� �nsanın, adı met adıyla toplanmasıyla oluşturulmuştur. (III) Bu şiirler
kaldı bak) halk edebiyatı geleneğini yansıtır. (IV) Eser 46 beyit ve
Kutadgu B�l�g’den alınan bu d�zeler aşağıdak� atasöz- 101 dörtlükten meydana gelmiştir. (V) Eserde yalın bir
ler�nden hang�s�n� hatırlatmaktadır? dille tasavvuf konuları işlenmiştir.
A) At ölür, itlere bayram olur. Numaralandırılan cümleler�n hang�s�nde yanlış b�r
b�lg� ver�lm�şt�r?
B) At ölür meydan kalır, yiğit ölür şan kalır.
C) Ölüm bir kara devedir ki herkesin kapısına çöker. A) I B) II C) III D) IV E) V
D) Haklı söz, haksızı Bağdat’tan çevirir.
E) Atalar sözünü tutmayanı yabana atarlar.
5. Divanü Lügati’t Türk’ün ön sözü besmeleyle (Rahman
ve Rahim olan Allah’ın adıyla) başlar. Ön sözde Allah’a
hamd (şükür) edilir ve ondan yardım dilenir. Ayrıca pey-
2. Aşağıdak�lerden hang�s� Atabetü’l Hakayık’ın özel- gamberden de bahsedilir.
l�kler�nden b�r� değ�ld�r? Eser�n ön sözü, D�vanü Lügat�’t Türk adlı eser�n
A) Dini, ahlaki içerikli, öğretici (didaktik) bir eserdir. hang� özell�ğ�ne örnek ver�leb�l�r?
B) Din adamı, şair ve bilgin olan Edip Ahmet Yüknekî A) Türk tarihini yansıtan bir eser olma
tarafından kaleme alınmıştır. B) İlk edebiyat antolojisi olma
C) 76 deyim, 7 atasözü, 14 özdeyiş içermektedir. C) Arapça sözcüklere yer verme
D) XI. yüzyılda, Geçiş Dönemi’nde oluşturulan ilk ürün- D) Karahanlılar Dönemi’nde yazılmış olma
dür. E) İslami geleneğin etkisini barındırma
E) Hakaniye Türkçesiyle yazılmıştır.

6. “Geçiş Dönemi Edebiyatı” �fades�n� en kapsamlı olarak
karşılayan açıklama aşağıdak�ler�n hang�s�d�r?
3. XI. yüzyılda, Karahanlılar Dönemi’nde yetişen, soylu bir
aileden gelen yazar, ilk Türk bilgini olarak bilinir. Türk A) Türklerin İslamiyet’i kabulüyle beraber yeni bir mede-
yurtlarını adım adım gezerek derlediği sözcük, bilgi ve niyet ve kültürle tanışarak oluşturduğu yeni kültürel
şiir örnekleriyle devrin Türk dili ile ilgili bilgiler vermiştir. akımdır.
Bir dönem Bağdat’ta bulunmuş ve Türk dilinin Araplara B) İslam kültürü etkisinde oluşmaya başlayan Türk
tanıtılmasında büyük rol oynamıştır. Türkçeyi Araplara edebiyatının ilk dönemlerinde ve eserlerinde hem
öğretmek amacıyla yazdığı eseri, Türkçenin zengin dil İslamiyet öncesi Türk edebiyatının hem de İslamiyet
varlığını ortaya koymuştur. Eserinde halk dilinde yer alan sonrası Türk edebiyatının özelliklerinin bir arada gö-
kelimelere, deyimlere, atasözlerine ve şiir örneklerine rülmesidir.
yer vermiştir. Eserin sonuna eklediği Türk illerini göste- C) 7. yy.da Araplarla ve İslamiyet’le tanışan Türklerin, İs-
ren harita da tarihi bir öneme sahiptir. lamiyet’i benimsemeye başlaması sonucunda 10. yy.
Bu parçada hakkında b�lg� ver�len sanatçı aşağıdak�- dan itibaren, kitleler halinde İslamiyet’i kabul etmeye
lerden hang�s�d�r? başlamasına kadarki dönemdir.
A) Ali Şir Nevai D) Türklerden önce İslam dinini benimseyen ve zengin
bir edebiyata sahip olan Araplarla İranlıların edebiyat
B) Yusuf Has Hacip alanında bire bir taklit edilmesiyle oluşan dönemdir.
C) Hoca Ahmet Yesevi E) Arap alfabesinin de kullanılmaya başlanmasıyla
D) Kaşgarlı Mahmut Arapça, Farsça kelime ve tamlamaların tamamen
E) Edip Ahmet Yükneki hakim olduğu bir edebiyattır.

48 Markaj Yaynlar / 10. Snf Türk Dili ve Edebiyat
MARKAJ YAYINLARI