Page 36 - 10. SINIF TÜRK DİLLİ VE EDEBİYATI FAVORİ KAZANIM ODAKLI SORU BANKASI
P. 36
2. Ünite: Hikâye
Türk Edebiyatnda Hikâye KAZANIM TEST 4
1. (I) Türk edebiyatında destan, masal, halk hikâyesi, 3. Türkçe Sözlük’te “Gerçek veya tasarlanmış olayları
meddah hikâyesi gibi türler hikâyeciliğimizin köklü bir anlatan düzyazı türü.” biçiminde tanımlanmaktadır. İnsa-
geçmişe dayandığını göstermektedir. (II) Dede Kor- noğlunun ilk edebî ürünlerinden olan destanlarla bir-
kut Hikâyeleri, destandan halk hikâyesine geçişin ilk likte doğmuş ancak günümüze kadar önemli değişimler
örneklerindendir. (III) Modern anlamda hikâye ise Tan- geçirmiştir. Modern anlamda edebî tür hâline gelmesi
zimat Dönemi’yle birlikte edebiyatımıza girmiştir. (IV) 19. yüzyıl yazarlarının metinleriyle mümkün olmuştur.
Ahmet Mithat Efendi ve Samipaşazade Sezai bu türün Genellikle insanı merkeze alan edebî metinlerdir. Bütün
ilk örneklerini veren yazarlardandır. (V) Edebiyatımızda metinlerde, olay veya durumları aktaran bir anlatıcı yer
Ömer Seyfettin, Refik Halit Karay, Sabahattin Âli ve alır ve bu anlatıcı belli bir bakış açısıyla ayrıntıları okura
Orhan Kemal gibi yazarlar “durum hikâyesi”nin; Memduh aktarır.
Şevket Esendal ve Sait Faik Abasıyanık gibi yazarlar da Bu parçada tanıtılan yazı türü aşağıdak�lerden han-
“olay hikâyesi”nin önemli temsilcileri arasında yer alır.
g�s�d�r?
Yukarıdak� numaralanmış cümleler�n hang�s�nde b�r A) Hikâye B) Destan C) Masal
b�lg� yanlışı vardır?
D) Efsane E) Halk hikâyesi
A) I B) II C) III D) IV E) V
2. Köyün en yaşlı, en güçlü ihtiyarı idi. Fakat muhtarı 4. Kara aygırı silah ve teçhizatla getirdiler. Deli Karçar’ı
değildi. Tosun’un sıcak, kesik sözlerini dinledikten sonra bindirdiler. Dede Korkut kösteği üzdü durmadan kaçtı.
dedi ki: Deli Karçar ardına düştü. Toklu başlı doru aygır yoruldu,
Dede Korkut keçi başlı geçer aygıra sıçradı bindi. Dedeyi
— Oğlum, sende iki yanık gönül var. Biri nişanlı, öteki kovalaya kovalaya Deli Karçar on tepe aşırdı. Dede Kor-
Osmanlı. Birbiriyle savaşıyorlar. Bu gözü ateşli baba- kut’un ardından Deli Karçar erişti. Dede şaşkına döndü,
yiğitleri aralayıp barıştırmak kolay bir iş değildir. Tanrı’ya sığındı, ismiazam duasını okudu. Deli Karçar
Tosun içini çekerek nemli bir sesle: kılıcını eline aldı, yukarısından öfke ile hamle kıldı. Deli
Bey diledi ki Dedeyi tepeden aşağı çalsın. Dede Korkut:
— İbiş Dayı, ben sana danışıyorum, göstereceğin yola Çalarsan elin kurusun dedi. Hak Teala’nın emri ile Deli
gideceğim.
Karçar’ın eli yukarıda asılı kaldı. Deli Karçar der:
İbiş Dayı başını eğerek düşündü, uzun bir murakebeden Medet aman el aman
sonra:
Tanrının birliğine yoktur güman
— Tosun, senin yüreğinde de gönlündeki kadar yiğitlik
var mı? Sen benim elimi iyileştiriver. Tanrının buyruğu ile Pey-
gamberin kavli ile kız kardeşimi Beyrek’e vereyim dedi.
— Var babacığım.
Dede Korkut H�kâyeler�’nden alınan yukarıdak�
— Öyle ise sen Osmanlısın, nişanlı olan gönlünü sustur.
met�nden hareketle;
Tosun bu sözü dindarane bir tevekkülle dinledikten sonra I. Dede Korkut keramet sahibidir.
ayağa kalktı, İbiş Dayı’nın elini öptü; “Gösterdiğin yol
Allah yoludur, gideceğim.” dedi ve tüfeğini omuzlayarak II. Hikâyelerde gelenek ve göreneklerden izler bulunur.
yürüdü. III. Hikâyelerin hepsi Oğuzların kendi içlerindeki müca-
deleleri konu alır.
Bu parça aşağıdak� met�n türler�n�n hang�s�nden
alınmıştır? yargılarından hang�ler� söyleneb�l�r?
A) Mesnevi B) Manzum hikâye C) Masal A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) Hikâye E) Halk hikâyesi D) I ve III E) I, II ve III
MARKAJ YAYINLARI 35
Markaj Yaynlar / 10. Snf Türk Dili ve Edebiyat
