Page 29 - 10. SINIF FAVORİ COĞRAFYA DEFTERİM
P. 29
Ünite 1: Doğal Sistemler ÖZETİN ÖZETİ
Rüzgârların Oluşturduğu Yer Şekilleri
Q Mekanik çözülmenin fazla olduğu, bitki örtüsünden yoksun, kurak alanlarda rüzgârlar daha çok etkili olur.
Aşınım Şekilleri Birikim Şekilleri
Mantar kaya (Şeytan masası): Rüz- Kumullar: Kum yığınlarına denir.
gârların etkisi ile çöllerde oluşur. Çok kolay şekil değiştirirler. İstan-
Kayanın orta kesimi rüzgârın sürük- bul ve Şile kıyılarında da rastlanır.
lediği kumullar ile aşınır. Patara Plajı’nda (Fethiye - Kaş)
kumullar bulunmaktadır.
Yardang: Gevşek yapılı kayaların
zayıf kısımlarının aşındırılmasıyla
hakim rüzgâr yönüne paralel uzanan
oluklardır. Barkan: Hilal biçiminde ayrılmış
kum tepelerine denir. Rüzgârın
Tafoni (Oyuklar): Rüzgârların sürük- esme yönünü gösterir.
lediği taşlar kayalara çarparak delik
oluştururlar. Oyuk biçimindeki aşı-
nım şekilleridir.
Lös: Rüzgârların yarı kurak bölge-
Şahit Tepe: Mantar kayaya benzer- lerde oluşturduğu toprak türüdür.
ler. Sert tabakaların az, yumuşak Taşınmış topraklardır. Güneydoğu
tabakaların fazla aşındırılmasıyla Anadolu'da görülebilir.
oluşurlar.
Buzulların Oluşturduğu Yer Şekilleri
Q Kutup bölgelerinde ve sıcaklık değerlerinin eksiye düştüğü yerlerde etkisini gösteren yer şekilleridir.
Aşınım Şekilleri Birikim Şekilleri
Hörgüç Kaya: Buzulların sert kaya- Moren: Buzulların taşıdıkları malze-
ları çizerek ve cilalayarak aşındırma- meleri erime bölgesinde biriktirme-
sıyla oluşur. Dirençsiz kayaçlar çok siyle oluşurlar. Taşınmış topraklar-
aşınır, dirençli kayaçlar az aşınır. dır.
Sirk Buzulu (Buz Yatağı): Buz kütle- Drumlin: Buzul hareketi sonucu olu-
lerinin aşındırmasıyla oluşan çukur- şan balina sırtı biçimindeki yığınak-
luklardır. lara denir.
"U" Profili (Tekne) Vadi: Vadi içine Sander Ovası: Buzullardan doğan
yerleşen buzulların aşağıya doğru akarsuların taşıdıkları alüvyonları
vadinin iki yamacını da aşındırması düzlüklerde biriktirmesiyle oluşur.
ile oluşur.
Markaj Yayınları / 10. Sınıf Coğrafya 29
MARKAJ YAYINLARI
