Page 9 - 8. Sınıf Resimli Paragraf Soru Bankası

BAŞLIK, KONU, ANA BÖLÜM

DÜŞÜNCE VE METİNDE SORU 4

EDİTÖR YAYINEVİ
˜ ˜ TA TA
a) Paragrafta Başlık: Başlık, parçada konuyu en iyi şekilde kapsayıp yansıtan sözcük veya söz gurubudur.

Başlık; ilgi çekici ve düşündürücü olmalı, konu hakkında bilgi vermeli, ana düşünceyi çağrıştırmalıdır.
b) Paragrafta Konu: Konu, üzerinde durulan, hakkında yazı yazma gereği duyulan unsurlardır. Yazarın mesajını
okuyucuya ulaştıran bir araçtır.
Parçanın konusu bulurken; parçada en çok tekrar edilen sözcükler üzerinde yoğunlaşılmalı, ilk cümlelere dikkat
edilmeli ve konu, parçanın tamamını kapsamalı ancak genel yargılara gidilmemelidir.
c) Paragrafta Ana Düşünce: Ana düşünce, parçada okuyucuya verilmek istenen asıl düşüncedir. Ana düşünce; bir
yargıyı bildirir, parça ile ilgili herkesin vardığı ortak düşüncedir ve genel yargıdır, parçayı tek cümle ile özetleyen
cümledir.
d) Metinde Soru: Parçada anlatılanlardan çıkarılabilecek bazı hususların soru yoluyla bulunmasıdır. Bu tarz
sorularda parçanın genelinden veya parçada geçen bazı cümlelerden çıkarım yapılması sağlanır.
Bir parçada ana düşünceyi bulmak için; öncelikle konu bulunmalı, ‘‘kısaca sonuçta, oysa, bence, özetle, aslında’’
gibi bağlayıcı kavramların bulunduğu ve örnekten önceki cümleler ana düşünceyi verebileceği için bu cümlelere
dikkat edilmeli, ana düşüncenin bazen de parçanın tamamına yayıldığı unutulmamalıdır.
Bu konu ile ilgili sorular şu şekillerde karşımıza çıkabilir:
● Parçanın başlığı aşağıdakilerden hangisi olabilir / olamaz?
● Parçanın konusu aşağıdakilerden hangisidir?
● Parçada asıl vurgulanmak / anlatılmak istenen / ana düşünce aşağıdakilerden hangisi olabilir?
● Parçada hangi sorun / yargı üzerinde durulmuştur?
● Parçada aşağıdaki hangi sorunun / soruların yanıtı olabilir?
● Parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı / en genel yargı aşağıdakilerden hangisidir?

¯ ˜ PT TA

1. İlk insanlar, avladıkları hayvanları ağaç köklerinin üzerine koyarak taşımaya çalıştılar. Fakat yollardaki
engeller nedeniyle büyük zorluklarla karşılaştılar. Sonraları kütüklerin kenarlarını keserek tekerleği buldular.
Tekerleğin bulunuşunu, hayvanların yardımı ile çekilen arabalar izledi. Zamanla tekerleğin şekli de değişti,
önceleri tek parçadan oluşan tekerlek, çok parçalı ve işlevsel hâle dönüştürüldü.
Aşağıdakilerden hangisi bu paragrafa en uygun başlık olarak kullanılabilir?
A) Yollardaki Engeller
B) Hayvanların Avlanması
C) Tekerleğin Yolculuğu
D) İlk Arabalar

Çözüm
Parçanın başından sonuna kadar baktığımızda parçada tekerleğin zaman içerisinde karşıladığı ihtiyaçlara, geli-
şimlere göre yolculuğunun dile getirildiği görülmektedir. Buna göre parçaya konabilecek en uygun başlık ‘‘Teke-
leğin Yolculuğu’’ dur. Doğru cevap C seçeneğidir.