Page 18 - 8. Sınıf Resimli Paragraf Soru Bankası

ANLATIM BİÇİMLERİ VE DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI 211
3.

TEST 1

1 ve 2. soruları aşağıda verilenlere göre cevapla-
yınız.
B) AçıklamaEDİTÖR YAYINEVİ
Tanzimat’tan beri edebiyatta büyük bir değişim
yaşanıyordu. Tanzimat öncesinde, İslâmiyet’in etki-
sinde gelişen “Divan edebiyatı” egemendi. Tanzi-
mat’tan sonra edebiyat yön değiştirmiş ve Batı’nın
etkisine girmeye başlamıştı. Bu büyük yön deği-
şimi, sanatçılar arasında tartışmalara yol açmıştı.
Divan edebiyatına “eski”, Batı tarzındaki edebiyata
“yeni” deniyordu. Türk edebiyatında 1860’tan beri Alman şair Friedrich Schiller, “Sanatçı zamanın
devam eden Doğu-Batı mücadelesinin kesin sonu- çocuğudur ama aynı zamanda, o zamanın öğren-
cunu (Batı edebiyatının lehine) belirleyen aşama cisiyse dahası gözdesiyse bu kendisi için çok kötü-
olan Serveti-i Fünûn Edebiyatının doğmasında dür.” der. Bu söz çok açıktır: Elbette sanatçı, belli
Muallim Naci ile Recaizâde Mahmut Ekrem arasın- bir zamanın koşulları içinde dünyaya gelir. Ama
daki “eski-yeni” tartışması çok önemli bir rol oyna- sanatçının yalnızca bu koşulları kabul etmesi, ken-
mıştır. Muallim Naci, eski edebiyata karşı daha disini bu koşulların yaratıcılarına beğendirmeye
“ılımlı” duruyordu. Yeni edebiyata geçişin yavaş kalkışması yanlıştır. Peki doğrusu nedir? Sanatçı,
ve doğal bir süreçte olması gerektiğini savunu- zamanın koşullarını değerlendirmeyi ve eleştir-
yordu. O, “eski-yeni” sentezinin gerçekleştirilmesi meyi öğrenmelidir.
amacıyla, eski edebiyatın üstün yönlerine de sadık Yukarıdaki parçada aşağıdaki anlatım türlerin-
kalınması gerektiğine inanıyordu. Yerli ve millî nite- den hangisi ağır basmaktadır?
liklerle donanmış bir yeni edebiyat düşüncesini dil-
lendiriyordu. Türk edebiyatının kökten değil, kısmî A) Açıklama B) Tartışma
bir şekilde modernleştirilmesine taraftardı. Ortada C) Betimleme D) Öyküleme
durup, iki tarafın da güzelliklerinden yararlanılması
gerektiğini düşünüyordu. Ancak “yeni”ye daha hoş- 4. Sarışın amele kıpkırmızı kesilmişti. Saçları yavaş
görülü davranan sanatçıları eleştirmekten de geri yavaş kirli elleriyle yağlanıyor, boynunun damar-
kalmıyordu. Recaizâde Mahmut Ekrem ve Abdül- ları şişiyor; göğsü harikulade genişliyor, narin
hak Hamit’in edebiyatta “biçimi” ve “sağlam üslubu” vücudu birdenbire, atlet insanlarda olduğu gibi
pek umursamayan yaklaşımlarını eleştiriyordu. Bu atlaşıyordu. Aynı kola yapışmış arkadaşı şişma-
nedenle, rakipleri tarafından “eski edebiyatın tem- nın yüzünde bir damla ter yoktu, yüzü ise müthiş
silcisi” olarak algılandı. bir kuvvet sarf ediyormuş gibi buruşuyordu fakat
bu sahte buruşukluğu beceriksiz bir şekilde yapı-
1. Bu metninde aşağıdaki anlatım biçimlerinden yordu. Öteki koldaki, iki hemşehri olduğu sözle-
hangisi kullanılmıştır? rinden anlaşılan, iki hamaldan birisi acınacak bir
A) Betimleme zayıflıktaydı ve bütün işi arkadaşına bırakmaya
çalıştığı için kızarmıştı. Arkadaşı ise en küçük bir
kuvvet bile sarf etmemek için elinden geleni yapı-
C) Öyküleme
yordu.
D) Tartışma
2. Bu parçanın anlatımında düşünceyi geliştirme Bu metinde ağırlıklı olarak aşağıdaki anlatım
yollarından hangisi ağır basmaktadır? biçimlerinden hangisi kullanılmıştır?
A) Karşılaştırma A) Öyküleme
B) Tanımlama B) Betimleme
C) Benzetme C) Tartışma
D) Örneklendirme D) Açıklama