Page 17 - 8. Sınıf Resimli Paragraf Soru Bankası

ANLATIM BİÇİMLERİ VE

DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME BÖLÜM

YOLLARI 10

EDİTÖR YAYINEVİ
˜ ˜ TA TA
Anlatım Biçimleri
Yazarın duygu veya düşüncelerini ya da olayı anlatırken kullandığı yöntemlerdir.
1. Öyküleyici Anlatım: Tasarlanmış veya yaşanmış bir olayın başkalarına sözle ya da yazıyla anlatıldığı anla-
tım biçimidir.
2. Betimleyici Anlatım: Varlıkların belirgin nitelikleriyle tanıtıldığı, varlık hakkındaki izlenimlerin belirtildiği an-
latım biçimidir.
3. Açıklayıcı Anlatım: Okuyucuyu bilgilendirmek, ona birşeyler öğretmek amacıyla sade ve anlaşılır bir dille ele
alınan anlatım biçimidir.
4. Tartışmacı Anlatım: Yazarın kendi düşüncesini savunmak, varsa yanlış düşünceleri çözmek amacıyla sanki
karşısında biri varmış gibi ele aldığı anlatım biçimidir.
Düşünceyi Geliştirme Yolları
Parçada anlatılanları daha anlaşılır hâle getirmek, okuyucuyu etkilemek, onun ilgisini çekmek gibi amaçlarla
kullanılan yöntemlerdir.
1. Tanımlama: Bir kavram veya varlığın belirgin özellikleriyle tanıtılmasıdır.
2. Karşılaştırma: Birden fazla varlık veya kavramın arasındaki benzerlik ya da farklılıkları ortaya koymak için
kullanılan anlatım yoludur.
3. Örneklendirme: Bir düşüncenin okuyucunun kafasında canlandırılmasını sağlayan yöntemdir.
4. Tanık Gösterme (Alıntı Yapma): Anlatılmak istenen düşüncenin başkalarının görüşlerinden sözlerinden ya-
rarlanarak açıklanması yoludur.
5. Sayısal Verilerden Yararlanma: Anlatılanları inandırıcı kılmak amacıyla sayısal verilerden yararlanma yolu-
na gidilmesidir.
6. Benzetme: Bir kavramı ya da varlığı başka bir kavram veya varlığın özellikleriyle anlatma yoludur.
Bu tarz sorular şu şekilde karşımıza çıkar:
● Parçada kullanılan anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
● Bu parçada düşünceyi geliştirme yollarından hangilerine başvurulmuştur?
● Bu parçada aşağıdaki anlatım biçimlerinden/düşünceyi geliştirme yollarından hangisi/hangileri ağır basmaktadır?

¯ ˜ PT TA
1. Yaşlı kadın bahçedeki gülleri suluyordu. Bahçe kapısı çalınınca elindeki hortumu kayısı ağacının köküne
bıraktı. Kapıyı usulca açtı. Postacı elindeki mektubu uzattı. Yaşlı kadının mektubu aldığı andaki mutluluğu
gözlerinden okunuyordu. Postacıya birkaç kez teşekkür etti. Postacı gidince bahçedeki masaya oturdu.
Mektubu tekrar tekrar okudu. Vaktin öğle olduğunu fark etmemişti bile.

Parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisinden yararlanılmıştır?
A) Betimleme B) Öyküleme
C) Örnekleme D) Açıklama
Çözüm:

Parçanın geneline baktığımızda yaşanmış bir olayın, sade ve anlaşılır bir dille, gözlemlere dayanarak öyküleyi-
ci unsurlardan yararlanmasıyla anlatıldığını görmekteyiz. Ancak parçada betimleyici, örnekleyici ve açıklayıcı
anlatıma yer verilmemiştir. Dolayısıyla öyküleme anlatımın biçiminin parçanın tamamına hakim olduğu görül-
mektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.