Page 16 - 6. sınıf data bursluluk sınavı konu anlatımlı
P. 16

GÜNEŞ SİSTEMİ VE TUTULMALAR






             z DATA YAYINLARI

                         GÜNEŞ SİSTEMİ                      Işık Yılı

             z   Merkezinde Güneş olan etrafında belli yörüngelerde   z   İki  gök  cismi  arasındaki  uzaklığı  kilometre  olarak
               gezegen ve uyduların bulunduğu sistemdir.      ifade etmek zor olduğundan “ışık yılı” kullanılır.
             z   Dünyamızda bu sistemde yer alır.           z   Işığın bir yılda aldığı yola ışık yılı denilmektedir.
                                                                                     12
             z   Güneş sisteminde yer alan yapılar;         z   Bir ışık yılı yaklaşık 9,46 x 10  km’dir.
               s   Güneş                                    z   Işık yılı uzunluk birimidir. Zaman birimi değildir.
               s   8 gezegen                                Gezegen

               s   Gezegenlerin uyduları                    z   Güneş  etrafında  belli  yörüngelerde  hareket  eden
               s   Kuyruklu yıldızlar                         belli  büyüklükteki  gök  cisimleridir.  Isı  ve  ışık  yay-
                                                              mazlar, Güneş’ten aldıkları ışığı yansıtırlar.
               s   Meteorlardır.
                                                            z   Hareketlidirler. Belirli bir yıldızın yörüngesinde dola-
             z   Gezegenlerin  Güneş’e  olan  uzaklıkları  astronomi   nırlar.
               birimi ile gösterilir. Kısaca “AB” ile gösterilir.
                                                            z   Gezegenler soğuktur ve yıldızlara göre çok küçüktür.
             z   1 AB Dünya ile Güneş arasındaki uzaklığa eşit olup   z   Gezegenlerin Güneş’e yakınlıklarına göre sıralanışı:
               yaklaşık 140,6 milyon km olarak kabul edilir.
                                                              s   Merkür → Venüs → Dünya → Mars → Jüpiter →
             z   Uzayda birçok gök ada bulunmaktadır.           Satürn → Uranüs → Neptün şeklindedir.
             z   Gök  adalar,  yıldızlardan,  bulutsu  ve  yıldızlar  arası
               gök cisimlerden oluşur.
             z   Gök adalar şekillerine göre;

               s   Oval (Eliptik)
               s   Sarmal
               s   Çubuklu sarmal                           Merkür: Güneş sisteminin en küçük gezegenidir.
               s   Düzensiz şekilli olmak üzere dörde ayrılır.  z   Güneş’e en yakın gezegendir.
             z   Güneş  sistemi  Samanyolu  gök  adası  içinde,  Avcı   z   Uydusu, halkası ve atmosferi yoktur.
               kolunda yer alır.                            z   Yüzeyi taşlı ve kraterlidir.

             z   Samanyolu Gök adası sarmal yapıdadır.      z   Kendi  etrafında  çok  yavaş  hareket
                                                              eder. Bundan dolayı sıcaklık değişimi çok fazladır.
             Uydu
                                                            Venüs: Güneş’e en yakın ikinci gezegendir.
             z   Gezegenlerin  etrafında  dönen  ve  periyodik  olarak
                                                            z   Büyüklüğü  bakımından  altıncı
               benzer davranışlar sergileyen gök cisimleridir.   gezegendir.
                Ay, Dünya’nın uydusudur. Dünya etrafındaki turunu   z   Dünya  ile  yaklaşık  olarak  aynı
               27,3 günde tamamlar.                           büyüklüktedir.  “Dünya’nın  ikizi”
             z   Ay ile Dünya arasında oluşan kütle çekim kuvveti ile   olarak kabul edilir.
               gelgit olayları yaşanır.                     z   Uydusu ve halkası yoktur.
             z   Kütle çekim kuvvetinin büyüklüğü Ay ile Dünya ara-  z   Halk arasında “Sabah Yıldızı”, “Akşam Yıldızı” veya
               sındaki mesafeyle ilgilidir.                   “Çoban Yıldızı” olarak da bilinir.
                                                            z   Venüs, sera etkisi yaptığı için çok sıcaktır.
             z   Oluşan kütle çekim kuvveti ile Dünya’nın Ay’a bakan
               yüzünde sular yükselirken Dünya’nın diğer tarafında   z   Güneş etrafında dolanan diğer gezegenlerin aksine,
               sular alçalır. Buna gelgit olayı (medcezir) denir.   kendi ekseni etrafında saat yönünde döner.
   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20   21