Page 15 - 2023 Sağlık Bakanlığı GYS Memur VHKİ Konu Anlatımlı

9.
CÜMLE BİLGİSİ
BÖLÜM

Bir duyguyu, düşünceyi, isteği, haberi, durumu, Bir cümlede birden fazla yüklem olabilir.
olayı ifade etmek için kurulan ve kendi içinde „ “Yağız atlar kişnedi, meşin kırbaç şakladı;
anlam ve yargı bütünlüğü olan sözcüğe veya
söz dizisine cümle denir. Bir dakika araba yerinde durakladı.”
„ “Yol onun, varlık onun,
CÜMLENİN ÖGELERİ Gerisi hep angarya.”
DATA YAYINLARI
TEMEL ÖGELER „ Kapılar açıldı, göçebeler üçlü gruplar halinde
konaktan içeri alındı.
YÜKLEM
Yüklemi söylenmeyen cümlelere eksiltili (ke-
İş, kılış, oluş, hareket, durum bildiren; haber sik) cümle denir. Yüklemin söylenmemiş ol-
veren; cümleyi bir yargıya bağlayan çekimli ması cümlenin anlamında eksiklik meydana
ögedir. getirmez. Dinleyici ya da okuyucu cümlenin
„ Birkaç gün sonra İstanbul’a gidecek. söylenmemiş kısmını ya kendisi tamamlar ya
da bu kısım zaten bilinmektedir.
„ Şehri bu hâle getiren çevre kirliliğidir.
„ Kır atın yanında duran ya huyundan ya su-
„ Bu sabah gökyüzü masmaviydi.
yundan…(alır)
Yüklemin Özellikleri „ Az veren candan, çok veren maldan… (verir)
„ Dalgalandığın yerde ne korku ne keder…(var-
Cümlenin temel ögesidir. Cümle, yargı bildiren dır)
bir söz grubu, yüklem de yargıyı üstlenen öge
olduğuna göre yüklemsiz bir cümle olamaz. Bazı eksiltili cümleler, önceki cümlenin yardı-
mıyla tamamlanır.
Yüklem çekimli bir ad ya da eylemden oluşa- „ Bilmiyorum aradan ne kadar zaman geçti.
bilir. Belki altı ay, belki bir yıl… (geçti)
„ Bir ipte iki cambaz oynamaz.
„ Buralarda hiç yol yoktur. Hatta keçi yolu
„ Pervin benden daha güzeldir. bile...(yoktur)
„ – Nerede çalışıyorsun?
Yüklem, tek kelimeden oluşabildiği gibi kelime – Türk Dil Kurumunda. (çalışıyorum)
grubundan da oluşabilir.

„ Yaşlılara saygı, toplumun geçmişine olan ÖZNE
saygısını gösterir.
Yüklemde bildirilen işi, oluşu, hareketi, du-
„ Kapının önünde oturan yaşlı adam babamın rumu, kılışı yerine getiren; hakkında bilgi ve
eski şoförüydü.
haber verilen ögedir. Yani yapanı veya olanı
karşılayan unsurdur.
Çekimli bir isim ya da fiil tek başınayken bile
yüklem olabilir. „ Ben bu mahalleden taşındım.
„ Öğretmenim. „ Koca bir ağaç devrilmişti.
„ Okuduk. „ Cebimde 15 lira kalmış.
„ Maviydi. „ Denizin suyu acıdır.
-109 -