Page 350 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

3. Ünite: Orta Çağ Medeniyetleri

• Devletin batı kanadını babası İstemi’den sonra idare etme- • Kök Türk Devleti eski sınırlarına ulaştı.
ye başlayan Tardu ülke içindeki karışıklıktan yararlanarak • Kapgan Kağan’ın askeri alandaki başarılarına rağmen, ülke
582 yılında Batı Kök Türk Devleti’nin bağımsızlığını ilan etti. idaresinde sert bir tutum sergilemesi devlete karşı çıkan
• Böylece I. Kök Türk Devleti Doğu ve Batı olarak ikiye ay- isyanların sayısını artırdı.

rıldı. • Kapgan Kağan, bir isyanın bastırılması sırasında öldürüldü.
• Doğu Kök Türk Devleti 630 yılında Çin tarafından yıkılır- • Kapgan Kağan’dan sonra yerine oğlu İnel tahta çıktı. Ancak
İnel’in kağanlığı yetersiz bulununca yerine İlteriş’in oğlu Bil-
ken Batı Kök Türk Devleti ise 630 yılında Çin’e bağlı birçok ge kağanlığa, Kültigin ise komutanlığa getirildi.
beyliğe ayrıldı.
• Bilge Kağan ilk iş olarak ülkesinde çıkan iç ayaklanmaları
bastırdı.
EDİTÖR YAYINLARI
II. Kök Türk (Kutluk) Devleti (682 - 742)
• Bilge Kağan, Kül Tigin ve Vezir Tonyukuk’un desteğiyle;
devlete karşı yapılan ayaklanmaları bastırarak; Oğuzları,
Karlukları, Uygurları ve Türgişleri egemenlik altına aldı.
• Bilge Kağan Dönemi’nde II. Kök Türk Devleti en parlak za-
manını yaşadı.
• Çin’in düşmanca tavırlarından dolayı bu devlet üzerindeki
baskısını artırdı.
• Çin üzerine düzenlediği seferlerle güçlenip devlet otoritesi-

ni sağlamlaştırdı.
• Ancak Çin ile savaşmanın ülkeye yarar sağlamayacağını

düşündüğü için Çinlilerle barış yaptı.
• Birçok Türk beyi 630 yılında Çin hâkimiyetine girdikten • 727 yılında Tonyukuk’un, 731 yılında Kül Tigin’in ve 734
yılında Bilge Kağan’ın ölümünden sonra ülkede karışıklık
sonra Çin’e karşı isyan etti. çıktı.
• Bu isyanların en önemlisi Çin sarayını basmak isteyen • Bilge Kağan’ın ölümünden sonra yönetime gelenler başarılı

Chie-Shih-Shuai’n (Kürşat) 639 yılında Çin’e baş kaldırı- olamadığı için hanedan üyeleri arasında anlaşmazlıklar çıktı.
sıdır. • Uygurlar, Basmiller ve Karluklar birleşerek II. KökTürk Dev-
• Kürşat’ın bu ayaklanmasındaki amacı; Çin sarayını basıp leti’ne son verdiler (742).
veliahdı kaçırarak onu kendi ülkesine götürmekti.
• Ancak bu girişim başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Uygur Devletı (744 - 840)
• Kürşat’ın bu girişiminin ardından bağımsızlık için 648, 679

ve 681 yıllarında üç girişimin ardından Kök Türkler Kutluk
önderliğinde başlatılan bağımsızlık hareketiyle Kutluk ön-
derliğinde 682 yılında II. Köktürk (Kutluk) Devleti’ni kurdu-
lar.
• Kutluk Kağan vezir Tonyukuk’un yardımı ile devleti teşki-

latlandırdı.
• Kutluk Kağan “İlteriş” (ülkeyi derleyip toplayan) unvanını,

Tonyukuk ise “Apa Tarkan” unvanını aldı.
• Çin üzerine yaptığı 46 sefer ile bu ülkenin tehlike olmaktan

çıkmasını sağladı.
• İlteriş’in ölümü üzerine tahta kardeşi Kapgan Kağan geçti. • Orhun ve Selenga bölgesinde yaşayan Uygurlar II. Kök
Türk Devleti’ne son vererek 744 yılında Kutluk Bilge Kül
• Türk boylarının çoğunun Kök Türk hâkimiyetine girmesiyle Kağan liderliğinde Ordubalık (Karabalgasun) merkez olmak
Türk birliği büyük ölçüde sağlandı. üzere bağımsız Uygur Devleti’ni kurdular.

350 Tarih