Page 42 - 9. Sınıf Kimya Öğretmenin Ders Notları (Hızlı)

40 ATOM VE PERİYODİK SİSTEM
3. PERİYODİK SİSTEM
PERIYODIK SISTEMIN TARIHSEL GELIŞIMI
F J. W. Döbereiner, bilinen elementleri kimyasal özelliklerine göre üçerli gruplar (Cl, Br,
I) şeklinde sınıflandırmıştır.

➪ Triadlar (üçlüler) kuralı olarak adlandırılan bu sisteme göre ortadaki elementin kütlesi,
diğer elementlerin kütleleri toplamının yarısına eşittir.

F A. E. Beguyer de Chancourtois, atom kütlesi 16 olan oksijen elementinden hareketle
Moseley; EDİTÖR YAYINEVİ
bir silindirin çevresini 16 birime bölmüş, kendi geliştirdiği kütle formülüne göre silindi-
rin düşey sütunlarına elementleri yerleştirmiştir.

F 1864’te John Newlands, elementleri atom kütlelerinin artış sırasına göre sıraladığın-
da her sırada birinci ve sekizinci elementlerin benzer kimyasal özellikte olduğunu
belirtmiştir.

➪ Newlands, elementler arasındaki benzerliği oktav (sekizli) kuralı olarak adlandırmıştır.
F Günümüzdeki periyodik tabloya en yakın sınıflandırma 1869 yılında Lothar Mayer ve
Dimitri Mendeleyev’in çalışmalarına dayanır.
F Mendeleyev,
➪ Bilinen 63 element için sınflandırma yapmıştır.

➪ Elementleri, artan atom kütlelerine göre sıralamıştır. Bu şekildeki sıralamada benzer
kimyasal özelliklere sahip elementler alt alta gelmiştir.

➪ 12 yatay sıra ve 8 düşey sütundan oluşan bir periyodik sistem oluşturmuştur.
➪ Hazırladığı tabloda kendi döneminde henüz bilinmeyen bazı elementlerin yerine soru
işareti koyarak boşluklar bırakmış, bu yerlere yeni elementlerin doldurabileceğini ön-
görmüştür.

F 1913’te Henry Moseley, X-ışınları ile yaptığı deneysel çalışmalarda bir elementin
atom numarası ile yayılan X-ışını frekansının karekökü arasında doğrusal bir ilişki
bulunduğunu tespit etmiştir.

F
➪ Çalışmalarında X-ışınlarını kullanmıştır.
➪ Bazı elementlerin atom numaralarını bulmuştur.
➪ Elementlerin fiziksel ve kimyasal özelliklerinin atom numarasına (proton sayısına) bağlı
olduğunu kanıtlamıştır.

➪ Elementlerin periyodik sistemde atom numaralarına göre gösterilmesini önermiştir.
NOT
F Bugünkü periyodik tablonun temeli Mendeleyev’e dayanmaktadır.