Page 107 - 9. Sınıf Kimya Öğretmenin Ders Notları (Hızlı)

MADDENİN HÂLLERİ 4. ÜNİTE 105

1. MADDENİN FİZİKSEL HÂLLERİ
MADDENIN FIZIKSEL HALLERI VE TANECIKLI YAPISI
F Belirli bir kütleye sahip uzayda yer kaplayan, eylemsizliği olan her şeye madde denir.
Katı, sıvı ve gaz maddelerin tanecikleri arasındaki arasındaki boşlukları ve dizilişleri
farklılık gösterir.
F Katı haldeki maddelerin tanecikleri
arasındaki boşluk yok denecek ka-
EDİTÖR YAYINEVİ
dar azdır. Sıkıştırılamazlar. Madde-
nin en düzenli halidir.
F Sıvı haldeki maddelerin tanecikleri
arasındaki boşluk katılardan daha
fazladır. Akışkandırlar. Yüksek ba-
Katı
sınç ve sıcaklık uygulanmadığı sü-
rece sıkıştırılamazlar.
F Gaz haldeki maddelerin tanecikleri arasındaki boşluk katı ve sıvılara göre daha fazla-
dır. Maddenin en düzensiz halidir. Sıkıştırlabilirler.
F Madde; katı, sıvı, gaz ve plazma olarak farklı hallerde bulunabilir.
F Madde hâl değiştirdiğinde taneciklerin birbirinden uzaklığı değişir. Ancak maddenin
kimyasal yapısı ve formülü değişmez.

Isı alır
Süblimleşme

Erime Buharlaşma İyonizasyon
KATI SIVI GAZ PLAZMA

Donma Yoğuşma Deiyonizasyon
Kırağılaşma

Isı verir

F Maddenin ısı alarak; katı hâlden sıvı hale geçmesine erime, sıvı hâlden gaz hale
geçmesine buharlaşma,katı hâlden gaz hale geçmesine süblimleşme, gaz hâlden
plazma hale geçmesine iyonizasyon adı verilir.
F Maddenin ısı vererek; sıvı hâlden katı hale geçmesine donma, gaz hâlden sıvı hale
geçmesine yoğuşma, gaz hâlden katı hale geçmesine kırağılaşma, plazma hâlden
gaz hale geçmesine deiyonizasyon adı verilir.
NOT
F Havadaki su buharının temas ettiği soğuk yüzeylerde yoğuşarak su damlacıkları
oluşturmasına çiy, buz kristalleri oluşturmasına kırağı denir.