Page 151 - 7. SINIF DUBLEKS TÜRKÇE DEFTERİM
P. 151

12. Bölüm: Metin Türleri                                                     ÖZETİN ÖZETİ


            Anı (Hatıra)     Q   Kişilerin  başından  geçen  ya  da  tanık  oldukları  olayları  üzerinden  belli  bir  zaman  geçtikten  sonra
                                yazıya aktarmalarıyla oluşan metinlerdir.
          Q    Anılar geçmişte yaşananların unutulmaması, yok olup gitmemesi için yazılır.
               » Atatürk’ün Çankaya Köşkü’ndeki bahçesini yapıyordum. Bir gün Atatürk, yaveri ve ben bahçede dolaşıyorduk. Çok ihti-
              yar ve geniş bir ağacın Atatürk’ün geçeceği yolu kapadığını gördük. Ağacın bir yanı dik bir sırt, diğer yanı suyu çekilmiş
              bir havuzdu. Ata, havuz etrafındaki kısma yaslanarak karşı tarafa geçti. Derhal atıldım “Emrederseniz derhal keselim
              Paşa’m.” dedim. Bir an yüzüme baktı, sonra:
                 — Sen hayatında böyle bir ağaç yetiştirdin mi ki bu ağacı keseceksin!
                                                                                                    Mevlüt BAYSAL
           Bu metinde bahçe mimarı Mevlüt Baysal, Atatürk’le yaşadığı ilgi çekici bir olayı anlatmıştır.


            Haber Metni      Q   Toplumu ilgilendiren güncel bir olay ya da durum hakkında bilgi vermek amacıyla yazılan ve kitle ileti-
                                şim araçlarında (televizyon, internet...) yayınlanan yazılara haber metni (haber yazısı) denir.
          Q    Haber metinleri yazılırken tarafsız olunmalı; açık, akıcı ve anlaşılır bir dil kullanılmalıdır. Haber metinleri 5N 1K sorularına
             cevap vermelidir.
                  Ne?            Nerede?        Ne zaman?            Nasıl?            Niçin?           Kim?
           5  Konuyu buldurur? 5  Yeri buldurur. 5  Zamanı buldurur.  5  Yöntemi buldurur. 5  Amacı buldurur.  5  Kişiyi buldurur.


               » Bakan Ziya Selçuk, dün akşam saatlerinde bir basın toplantısında büyük bir heyecanla konuştu. Okulların açılmasıyla ilgili
              akıllardaki sorulara netlik kazandırmak için “Mart ayının başında kademeli olarak yüz yüze eğitime başlanıyor.” ifadesini
              kullandı.


                                                  Hikâye Edici Metinler

           Hikâye (Öykü)     Q   Olmuş ya da olabilecek olayların yer, kişi ve zaman unsurlarına dikkat edilerek anlatıldığı metinlerdir.
                             Q   Kısa metinlerdir, karakter sayısı azdır. Hikâyelerde serim, düğüm, çözüm bölümleri bulunur.

            Serim: Olay anlatan metinle-  Düğüm:  Olay  anlatan  metinlerin  Çözüm: Olay anlatan metinlerin sonuç bölümüdür.
            rin giriş bölümüdür. Karakter-  gelişme bölümüdür. Olay, okurun ilgi-  Bahsedilen olay, düşünce ya da durum sonuçlandırı-
            lerin tanıtıldığı bölümdür.  sini çekecek şekilde aşamalandırılır.  lır ve karakterin son hâli okura anlatılır.
               »                                                                  Serim

               Kübra, özel günlere çok önem veren ve bu günleri mutlaka hatırlayan bir kızdı. O gün de Kübra’nın doğum
                                                                                                          Düğüm
               günüydü  ama  kimse  hatırlamamıştı.  Kübra  üzgün  üzgün  okuldan  eve  döndü.  İçeri  girince  arkadaşlarının
               “Sürpriz!” diye bağırdığını duydu ve kimsenin bugünü unutmaması onu çok mutlu etti.        Çözüm



               Masal         Q   Olağanüstü kişilerin yaşadığı, olağanüstü olay ya da durumları anlatan metin türüne masal denir.
                             Q   Masallarda tekerlemeler vardır (Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde...).
          Q    Masallarda hayal ürünü olaylar anlatılır. Masallarda anlatılan yer ve zaman (Kaf Dağı, Keloğlan’ın ülkesi vb.) gerçek değildir.

          Q    Masallarda evrensel konular işlenir. Eğitici olduğu için sonunda iyiler ödüllendirilir, kötüler cezalandırılır.

               » (...) Böylece kötü vezir açgözlülüğünün bedelini ödedi. Ölünceye değin Zümrüdüanka’nın yavrularını beslemeye mahkûm oldu.
              Keloğlan da padişahın kızıyla evlenip kırk gün kırk gece düğün yaptı. Gökten de üç elma düştü. Biri Keloğlan’ın, biri prense-
              sin, biri de bu masalı dinleyenlerin başına...



                                         MARKAJ YAYINLARI                                                     151
                                                                               Markaj Yayınları / 7. Sınıf Türkçe
   146   147   148   149   150   151   152   153   154   155   156