Page 107 - 7. Sınıf Fen Bilimleri Defterim

ÖZETİN ÖZETİ 4. ÜNİTE: SAF MADDE VE KARIŞIMLAR

Ayrımsal Damıtmayla Ayırma Yöntemi Yoğunluk Farkıyla Ayırma Yöntemi

Q Bu yöntemi genellikle sıvı + sıvı homojen karışımları ayır- Q Bu ayırma yöntemi; heterojen halde birbiri içerisinde
mada kullanılır. Bunun için şekildeki düzenek hazırlanır. Bu çözünmeyen karışımları ayırmak için kullanılan bir yön-
düzenekte çözeltinin içerisindeki sıvı yeterli sıcaklığa ulaş- temdir.
tırılıp kaynama ve buharlaştırma işlemleri yapılır.
Q Bu karışımlarda ayırma hunisi kullanılır. Çünkü sıvılar bir-
Q Buharlaşan sıvı molekülleri boru içerisine gaz halinde gelir, biri içerisinde çözünmeyeceği ve yoğunlukları farklı olduğu
borunun diğer ucunda sıkışır, soğuk tampona maruz kala- için ince bir zarla ayrılmış gibi dururlar.
rak tekrar yoğunlaşır ve diğer kapta toplanmaya başlar. Q Böylece ayırma hunisi yardımı ile ayrılmış olurlar.
Q Böylece sıvıyı çözeltiden ayırana kadar ısıtma işlemine Q Zeytinyağı + su karışımı örnek verilebilir. Su, başka bir
devam edilir. Sonuç olarak ısıtılan kapta kaynama nok- kaba yavaş yavaş boşaltılır.
tası daha büyük olan sıvı kalırken, soğuk tampon uygu-
lanarak diğer kapta buharlaştırılan sıvı tekrar toplanmış Q Sınır noktada aktarma işlemi bırakılır, musluk kapatılır.
olur. Q Böylece ayrılma işlemi sağlanmış olur.
Q Daha sonra iki madde ayrı kaplara ayrıştırılmış olur.
Ayırma hunisi

Termometre Dışarıya çıkan ılık su Zeytinyağı
Su
Musluk
Buharlaşan
sıvı Su
Su ve alkol çıkışı
karışımı Soğuk su Su
girişi
Isı
Alkol Yüzdürmeyle Ayırma Yöntemi

Q Yoğunlukları farklı olan ve birbiri içerisinde çözünmeyen
karışımı ayırırken katı madde-
lerin yoğunlukları arasında bir Sıvı
NOT sıvı seçilir. Fakat seçilen bu sıvı,
Q Sadece buharlaşma işlemi yapılarak çözünen mad- maddeleri çözmeyen bir sıvı ola-
deyi ayırmaya buharlaştırma işlemi denir. Sıvıyı önce caktır. Bu sıvı ilave edildiğinde Talaş
buharlaştırıp sonra farklı bir kapta toplamak ise buna yoğunluğu, sıvının yoğunluğundan
damıtma denir. küçük olan madde sıvı yüzeyine Demir tozu
(talaşlar), büyük olan madde
Q Katı + Sıvı karışımlarda sıvının önce buharlaştırılıp
tekrar yoğunlaştırılmasına damıtma (basit damıtma) sıvının tabanına (demir tozu) doğru ayrılacaktır. Sonra
denilir. süzgeçle sıvı yüzeyindeki katı maddeleri (talaşlar) ayırır-
ken, süzme yöntemi ile de sıvı tabanındaki katı maddeler
Q Sıvı + Sıvı karışımlarda sıvıların kaynama noktası farkı (demir tozu) ayrılır. Süzme yöntemine aktarma da diye-
kullanılarak ayrı ayrı buharlaştırılıp farklı kaplara ayrı biliriz.
ayrı yoğunlaştırılarak toplanmasına ayrımsal damıtma Eleme Yöntemi
denir.
Q Farklı irilikteki taneciklerden oluşan karışımları ayırmak
Mıknatısla Ayırma Yöntemi için kullanılır. Çakıl - kum, kepek - un karışımları örnektir.
Q Mıknatısın bazı metalleri çekme özelliğinden yararlanı-
larak kullanılan ayırma yöntemidir. Demir tozu - kum, Dinlendirme Yöntemi
metal ataş - plastik ataş gibi karışımları birbirinden ayır- Q Sıvı içerisinde dağılmış katı taneciklerin dibe çöktürülerek
mak için kullanılır. ayrılmasıdır.

106 7. Sınıf Fen Bilimleri