Page 76 - 7'DEN LGS'YE TÜRKÇE HAZIRLIK İLK ADIM - EDİTÖR YAYINLARI

8. SINIF KONULARINA GİRİŞ PARÇADA ANLAM

HİKÂYE UNSURLARI
y Olmuş veya olması muhtemel bir olayın, belli bir plan içinde anlatıldığı yazılara hikâye denir.
Olay
y Ortaya çıkan durum veya ilgi çekebilecek her türlü işe, hadiseye olay denir. Her hikâye
genellikle bir olay etrafında şekillenir. Olay kişiler arasında yaşanan ilişkiler sonucu ortaya
çıkar. Hikâyelerde anlatılan olay yüzeyseldir ve okuyucuda merak uyandırmayı amaçlar.
Şahıs Kadrosu (Varlık Kadrosu)
y Roman, hikâye, tiyatro gibi hikâye edici metinlerde bütün olayın etrafında oluştuğu kişile-
EDİTÖR YAYINLARI
re şahıs (kahraman) kadrosu denir. Bazen olay farklı varlıkların etrafında gelişerek varlık
kadrosunu da oluşturabilir. Hikâyelerde birden çok kahramana yer verilebilir. Ancak asıl
kahraman bir veya iki tanedir.
Zaman
y Hikâyelerde; olayın içinde geçtiği, geçeceği veya geçmekte olduğu süreye zaman denir.
KAZANIM / KONU ÖZETİ Yer (Mekân) HİKÂYEDE ANLATICI
Hikâyelerde zaman, birkaç saat gibi kısa bir süre de birkaç yılı aşan uzun bir süre de olabilir.

y Hikâyelerde, olayın geçtiği çevreye yer (mekân) denir. Yer, hikâyedeki olayın okuyucunun
zihninde daha kalıcı olmasını sağlar.

y Hikâye edici metinlerde olayı anlatan kişiye anlatıcı denir. Anlatıcı yazarın kurguladığı bir
kişidir. Yazar kurguladığı bu kişinin ağzından olayı anlatır. Hikâye edici metinlerde anlatı-
cı olayı birinci kişi ya da üçüncü kişi ağzından anlatır.

Örnek: » Birinci kişili anlatım: ben veya biz » Üçüncü kişili anlatım: o veya onlar
METİN KARŞILAŞTIRMA
y En az iki farklı metnin; anlattığı konu, yazılma amacı, dil ve anlatım özellikleri, kullanılan
anlatım teknikleri, metin türü bakımından ele alınarak benzer veya farklı yönleriyle kıyas-
lanması metin karşılaştırma olarak ifade edilir.
y Metinler en genel şekliyle bilgilendirici ve hikâye edici metinler olmak üzere ikiye ayrılır.

METNİN DİL VE ANLATIMI
y Anlatılacak olay veya durumun, okuyucunun zihninde daha kolay bir şekilde canlanmasını
sağlayabilmek için anlatım açık ve net olmalıdır. Bir metnin anlatımının iyi olması için o
metnin; açık, duru, yalın, doğal, özgün, özlü ve tutarlı bir anlatıma sahip olması gerekir.

1 Dünyadaki ekosistemi tehdit eden beş çöp adasın- 2 Aşağıdakilerin hangisinde hikâye unsurların-
dan biri Büyük Pasifik Çöp Adası’dır. Pasifik Okya- dan zaman ve mekâna yer verilmiştir?
nusu’nda bulunan bu adanın bugünkü büyüklüğü A) Bana Leyla sana Mecnun desinler.
neredeyse Türkiye’nin yüz ölçümüyle eş değerdir.
B) Bir sabahın seherinde çıkıp gelmiş.
Bu metnin dil ve anlatımıyla ilgili aşağıdakiler-
den hangisi söylenemez? C) Benden ayrı düşürdüler sevdiğimi.
A) Metnin yazılma amacı bilgi vermektir. D) Bir yaz günü kafilelerle Samsun’a gittik.
B) Metinde yaşanan bir olay yoktur.
C) Metinde öznellik ağır basmaktadır.
Çözüm: Hikâye unsurlarından A seçeneğinde kişi, B
D) Kanıtlanabilir ifadeler vardır.
seçeneğinde olay, zaman ve kişi, C seçeneğinde olay
Çözüm: Metin bilgilendirici bir metin olduğu için öznel- ve kişi, D seçeneğinde olay, zaman, mekân ve kişi un-
lik değil, nesnellik ağır basmaktadır. surlarına ulaşabiliriz.

76
76