Page 4 - 7'DEN LGS'YE FEN BİLİMLERİ HAZIRLIK İLK ADIM - EDİTÖR YAYINLARI
P. 4

8. SINIF KONULARINA GİRİŞ                                               MEVSIMLERIN OLUŞUMU


                                                 DÜNYA’NIN HAREKETLERI
                      • Dünya soldan sağa doğru kendi etrafında “dön-                    Kuzey kutbu
                      me” ve Güneş etrafında dolanma hareketi ya-
                                                                                         o
                                                                                       23 27'  Dönme
                      par. Bu dönme hareketini elips şeklindeki yö-      Ekvator             ekseni
                      rünge düzlemi üzerinde yapar. Dünya'nın kendi   Eliptik yörünge            Dolanma
                      ekseni etrafında dönmesi sonucu bir gün oluşur.
                 KAZANIM / KONU ÖZETI    • Dünya’nın dönme ekseni yörünge düzlemine doğ-  Güney kutbu  düzlemi

                      ru 23º27' (23,5º olarak da alınır.) eğiktir. Dün-
       EDİTÖR YAYINLARI
                      ya’nın Güneş etrafında dolanımı ve dönme ekse-
                      ninin eğikliği mevsimlerin oluşmasını sağlamıştır.
                      • Eksen eğikliğinin sonuçları; Mevsimlerin oluşmasını sağlar. Bir noktaya düşen güneş ışın-
                      ları yıl içerisinde değişir. Bir noktaya dikilen çubuğun gölge boyu yıl içinde değişir. Dö-
                      nenceler ve Kutup Daireleri oluşur. Kuzey ve Güney yarım kürelerde aynı anda farklı
                      mevsimler yaşanır.
                      • Eğer yerin ekseni yörünge düzlemine eğik olmasaydı, güneş ışınlarının geliş açısı dik olur,
                      değişmez ve bu da yıllık sıcaklık farklarının önüne geçer ve mevsimlerin ortadan kalkma-
                      sına neden olurdu. Ayrıca gece gündüz eşitliği sürekli hale gelir, Güneş’in doğuş ve batış
                      yeri ve saatleri değişmezdi.

              1  Mevsimlerin oluşması için;                  3  Dünya kendi etrafında batıdan doğuya doğru dönü-
                 I.  Dünya’nın kendi etrafında dönmesi          şünü 24 saatte tamamlar.
                 II.  Dünya’nın Güneş etrafında dolanması       Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesi ile;
                 III. Dünya’nın eksen eğikliği                  I.  Gece-gündüz yer değiştirir.
                 yukarıda verilen durumlardan hangileri etkili-  II.  Günlük sıcaklık farkı oluşur.
                 dir?                                           III. Güneş’ten yararlanma süresi artar.
                 A) Yalnız I               B) II ve III         yukarıdaki olaylardan hangileri gerçekleşir?

                 C) I ve III               D) I, II ve III      A) Yalnız III        B) I ve II
              Çözüm: Mevsimlerin oluşmasında Dünya’nın Güneş etra-  C) I ve III      D) I, II ve III
              fında dolanması ve eksen eğikliği etkilidir. Dünya’nın kendi
              etrafında dönmesi sonucu gece ve gündüz oluşur.  Çözüm: Dünyanın  kutuplardan  geçtiği  düşünülen  ekseni
                                                             etrafındaki günlük hareketi sonucu gece ve gündüz mey-
                                                             dana gelir. Dünya, ekseni etrafında batıdan doğuya doğru
              2  Dünya’nın hareketleri sonucunda;            döner.  Dünya,  kendi  ekseni  etrafındaki  dönüş  hareketini
                 I.  Sıcaklık farkları oluşur.               bir gün içinde tamamlar. 24 saatlik zaman dilimi olan bir
                                                             gün ise gece ve gündüzden oluşur. Bir gün içinde sıcaklık
                 II.  Mevsimler oluşur.                      farkları  da  oluşabilir.  Güneş’ten  yararlanma  süresi,  Dün-
                 III. Yer çekimi kutuplara doğru gidildikçe artar.  ya’nın Güneş’in etrafında dolanması sonucunda değişiklik
                 yukarıda verilen olaylardan hangileri gerçek-  gösterir.
                 leşir?
                                                             4  Dünya’nın eksen eğikliğinin değeri hangi seçe-
                 A) Yalnız I          B) I ve II                nekte doğru verilmiştir?
                 C) I ve III          D) I, II ve III           A) 25º 28'                B) 23º 27'

              Çözüm: Dünya’nın  günlük  hareketi  sonucunda  sıcaklık   C) 27º 23'        D) 36º 42'
              farkları oluşabilir. Dünya’nın yıllık hareketi sonucunda ise
              mevsimle oluşur. Yer çekiminin kutuplara doğru gidildikçe   Çözüm: Dünya’nın  dönme  ekseni  yörünge  düzlemine
              artması Dünya'nın şekli ile ilgilidir.         doğru 23º 27' eğiktir.
                                                          4 4
   1   2   3   4   5   6   7   8   9