Page 25 - 6. SINIF SOSYAL BİLGİLER DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

3. ÜNTE: YERYÜZÜNDE YAAM PARAGRAF TESTİ 2

1 B�r bölgen�n yer şek�ller�n� yan� dağlarını, ovalarını, pla- 3 (I) Ülkem�zde gen�ş alan kaplayan yer şek�ller�nden b�r�
tolarını, vad�ler�n�, akarsularını ve göller�n� göstermede de platolardır. (II) Plato, akarsular tarafından der�nce
kullanılan har�talara f�z�kî har�ta den�r. F�z�kî har�talarda yarılmış çevres�ne göre yüksekte olan gen�ş düzlükler-
yer şek�ller�n� daha bel�rg�n göstereb�lmek ve yer şek�lle- d�r. (III) Ülkem�zde platoların en çok bulunduğu yer, Tuz
r�n�n daha �y� anlaşılmasını sağlamak �ç�n yükselt� basa- Gölü çevres� olup bu yerler öneml� tarım ve hayvancılık
maklarına göre renk ver�l�r. Har�tanın lejantına (har�ta alanlarını oluşturmaktadır. (IV) Ülkem�zde; dağların uza-
anahtarı) bakarak renkler�n hang� yükselt� değer�n� �fade nış doğrultusu, yer şek�ller�n�n engebel� olması, yüksel-
ett�ğ�n� anlarız. Genell�kle renklerde şöyle b�r sıra tak�p t�n�n batıdan doğuya doğru artması, üç tarafının den�z-
ed�l�r; yeş�l renkler yükselt�n�n 0 metre �le 500 m arasında lerle çevr�l� olması g�b� etmenler�n etk�s�yle sıcaklık ve
olduğunu, sarı ve turuncu renk yükselt�n�n 500−1500 m yağış bölgelere göre değ�ş�r. (V) Bu durum ülkem�zde
arasında olduğunu, kahvereng� renkler �se yükselt�n�n b�rb�r�nden farklı �kl�m t�pler�n�n görülmes�ne neden olur.
1500 m ve daha üstünde olduğunu göster�r. Mav� renk- (VI) İkl�m herhang� b�r yerde uzun yıllar değ�şmeyen hava
ler den�z ve göller�n der�nl�ğ�n� göster�r. Mav� reng�n tonu olaylarının yıllık ortalama değer�d�r.
koyulaştıkça den�zlerde ve göllerde der�nl�ğ�n arttığı anla- Bu met�n �k� paragrafa bölünmek �sten�rse �k�nc�
şılır. Beyaz renkler �se buzulların ve dağların z�rves�ndek� paragraf numaralanmış cümleler�n hang�s�yle baş-
kalıcı karları göster�r.
lar?
Bu met�nde aşağıdak�lerden hang�s�ne değ�n�lme- A) II. B) III. C) IV. D) V.
m�şt�r?
A) 0− 500 m arasında yükselt�n�n hang� renkte göster�l-
d�ğ�ne
B) Lejanta bakarak renkler�n yükselt� değer�n�n anlaşıl-
dığına
C) Mav� reng�n tonuna göre den�zlerde ve göllerde de-
r�nl�ğ�n anlaşıldığına
D) Yükselt�n�n 1500 m ve altındak� yerler�n kahvereng�
�le göster�ld�ğ�ne
4 Türk�ye, ortalama yükselt�s� 1132 metre olan b�r ülked�r.
Bu durum, dağların yükselt�s�n�n fazla olmasının b�r sonu-
cudur. Ülkem�zde genell�kle doğu batı yönünde �k� sıra
hâl�nde uzanan sıradağlar yer alır. Bu dağların Karade-
n�z kıyısı boyunca uzananlarına Kuzey Anadolu Dağları
den�r. Güneydek� sıradağlar �se Akden�z kıyılarından Van
Gölü’nün güney�ne kadar devam eder. Bu dağlara Toros
Dağları den�r. Ülkem�zde ayrıca sönmüş volkan�k dağlar
2 (I) Akarsular tarafından der�nce yarılmamış çevres�ne da bulunmaktadır. Türk�ye’de dağların uzanış doğrultu-
göre alçakta yer alan gen�ş düzlüklere ova den�r. (II) suna bağlı olarak ulaşım genell�kle doğu batı yönünde
Den�z kıyısına yakın olan kıyı ovaları, akarsuların den�ze yapılmaktadır. Aynı zamanda yükselt� ve engeben�n fazla
döküldükler� yerlerde bulunur. (III) İç ovalar �se, den�z- olduğu yerlerde tarım alanları parçalı ve dağınıktır.
den uzak �ç kes�mlerde oluşan ovalar olup bu ovaların
b�rçoğu da akarsuların b�r�kt�rd�ğ� alüvyonlarla oluşmuş Bu parçada aşağıdak� sorulardan hang�s�n�n cevabı
ovalardır. (IV) Ovalar tarımın yoğun şek�lde yapıldığı aynı yoktur?
zamanda hayvancılığın ve ulaşımın da gel�şt�ğ�, nüfusun A) Karaden�z ve Akden�z kıyıları boyunca doğu batı yö-
fazla olduğu yerlerd�r. nünde uzanan dağlara ned�r?
Bu met�nde numaralanmış cümleler�n hang�s�nden B) Türk�ye’de dağların uzanış yönünün �kl�me olan etk�s�
önce “Bu ovalar akarsuların taşıyıp b�r�kt�rd�kler� alüvyon- ned�r?
lardan oluşmuştur.” cümles�n�n get�r�lmes� en uygun- C) Ülkem�z�n ortalama yükselt�s� neden fazladır?
dur? D) Yükselt� ve engeben�n fazla olduğu yerlerde tarım

A) II. B) III. C) IV. D) V. alanları nasıl olur?

Markaj Yaynlar / 6. Snf Sosyal Bilgiler
MARKAJ YAYINLARI 25