Page 7 - 5. Sınıf Süreç Odaklı Türkçe Defterim Fasikül-3

4. TEMA: METİN İÇİ VE METİNLER ARASI KARŞILAŞTIRMA HIZLI BAKIŞ

METİN İÇİ VE METİNLER ARASI KARŞILAŞTIRMA

METİN KARŞILAŞTIRMA

Q Farklı metinler; dil ve anlatım özellikleri, yazılış amaçları, yapıları, temaları, konuları, olayları ve karakterleri bakımından
Q Farklı metinler; dil ve anlatım özellikleri, yazılış amaçları, yapıları, temaları, konuları, olayları ve karakterleri bakımından
karşılaştırılabilir. Bu karşılaştırma yapılırken sözü edilen kavramların benzer ve farklı yönleri tespit edilerek bir karşılaş-
karşılaştırılabilir. Bu karşılaştırma yapılırken sözü edilen kavramların benzer ve farklı yönleri tespit edilerek bir karşılaş-
tırma yapılır.
tırma yapılır.
Q Metinler arasında karşılaştırma yapıldığı gibi, metin içi de karşılaştırma yapılabilir. Metin içi karşılaştırmadan kasıt; içerik,
Q Metinler arasında karşılaştırma yapıldığı gibi, metin içi de karşılaştırma yapılabilir. Metin içi karşılaştırmadan kasıt; içerik,
söylem ve yapıdır. Bir metnin paragrafları bu açılardan birbirinden farklı özellikler gösterebilir.
söylem ve yapıdır. Bir metnin paragrafları bu açılardan birbirinden farklı özellikler gösterebilir.
Metinler arası karşılaştırmalarda göz önünde bulundurulacak hususlar aşağıdaki tabloda yer almıştır:
Metinler arası karşılaştırmalarda göz önünde bulundurulacak hususlar aşağıdaki tabloda yer almıştır:
BİLGİLENDİRİCİ METİNLER HİKÂYE EDİCİ METİNLER ŞİİR METİNLERİ

BİLGİLENDİRİCİ METİNLER HİKÂYE EDİCİ METİNLER ŞİİR METİNLERİ
Yazılış Öğretmek, bilgi vermek, açıklama Olay içinde yaşatmak Bir duyguyu sezdirmek
amacı yapmak
Yazılış Öğretmek, bilgi vermek, açıklama Olay içinde yaşatmak Bir duyguyu sezdirmek
amacı yapmak İnsanı ve toplumu ilgilendiren birçok Aşk, sevgi, ayrılık, tabiat, anne
Konu Bilimsel, sosyal ve kültürel konulara konu ve temaya yer verilebilir. Konu sevgisi, vatan sevgisi gibi daha çok
ağırlık verilir. Konular gerçek hayat-
ve
Konu Bilimsel, sosyal ve kültürel konulara İnsanı ve toplumu ilgilendiren birçok Aşk, sevgi, ayrılık, tabiat, anne
gerçek veya hayal ürünü bir olaydan duygu yönü olan konu ve temalar
tema ağırlık verilir. Konular gerçek hayat- konu ve temaya yer verilebilir. Konu sevgisi, vatan sevgisi gibi daha çok
tan seçilir.
ve
seçilebilir.
işlenir.
tema tan seçilir. gerçek veya hayal ürünü bir olaydan duygu yönü olan konu ve temalar
seçilebilir.
Yapı Düzyazı biçiminde yazılır. Paragraf Düzyazıyla, paragraflar hâlinde yazı- işlenir.
özelliği hâlinde düzenlenir. lır. Dizeler hâlinde yazılır.
Yapı Düzyazı biçiminde yazılır. Paragraf Düzyazıyla, paragraflar hâlinde yazı-
özelliği hâlinde düzenlenir. lır. Dizeler hâlinde yazılır.
Niteleyici ifadeler sıklıkla kullanılır. Coşkulu, akıcı, duygu dolu bir anlatımı
Ciddi bir üslup kullanılır. Nesnel cüm-
Anlatımda öznellik hâkimdir. Anla- vardır. Ses benzerliklerinden ve söz
Anlatım lelere ağırlık verilir. Kelimeler genel- Niteleyici ifadeler sıklıkla kullanılır. Coşkulu, akıcı, duygu dolu bir anlatımı
tım akıcı ve sürükleyicidir. Kelimelerin sanatlarından yararlanılır. Kelimelerin
özelliği
Anlatım Ciddi bir üslup kullanılır. Nesnel cüm- Anlatımda öznellik hâkimdir. Anla- vardır. Ses benzerliklerinden ve söz
likle gerçek anlamlarıyla kullanılır.
lelere ağırlık verilir. Kelimeler genel-
mecaz anlamlarına sıkça yer verilir.
mecaz anlamlarına da yer verilir.
özelliği tım akıcı ve sürükleyicidir. Kelimelerin sanatlarından yararlanılır. Kelimelerin
likle gerçek anlamlarıyla kullanılır. mecaz anlamlarına da yer verilir. mecaz anlamlarına sıkça yer verilir.
»
Akif, sokak hayvanlarını çok severdi. Her sabah İstanbul’daki bazı gönüllü hayvanseverler sokak
uyanır uyanmaz aklına gelen ilk şeydi. “Gece boyu hayvanlarının yaşama tutunması için bazı etkinlikler
» minik dostlar dışarıda ne yapmışlardır? Hava da düzenledi. Haftanın her günü belirli alanlarda topla-
Akif, sokak hayvanlarını çok severdi. Her sabah İstanbul’daki bazı gönüllü hayvanseverler sokak
nıp şehrin belirli bölgelerine mama ve su bırakmaya
soğuktu. Yemek bulabilmişler midir acaba?” Bu düşün-
uyanır uyanmaz aklına gelen ilk şeydi. “Gece boyu hayvanlarının yaşama tutunması için bazı etkinlikler
başladılar. Yaklaşık 6 aydır devam eden bu durum
celer kafasının içinde kovalarken birbirini, hızlıca
minik dostlar dışarıda ne yapmışlardır? Hava da düzenledi. Haftanın her günü belirli alanlarda topla-
üstünü giydi Akif. Akşamdan kalan yemekleri ve onlar
sokak hayvanları ile ilgili bir yasa çıkana kadar süre-
soğuktu. Yemek bulabilmişler midir acaba?” Bu düşün- nıp şehrin belirli bölgelerine mama ve su bırakmaya
cek gibi görünüyor.
için aldığı mamaları kaptığı gibi sokağa indi.
celer kafasının içinde kovalarken birbirini, hızlıca başladılar. Yaklaşık 6 aydır devam eden bu durum
I. METİN
II. METİN
üstünü giydi Akif. Akşamdan kalan yemekleri ve onlar sokak hayvanları ile ilgili bir yasa çıkana kadar süre-
için aldığı mamaları kaptığı gibi sokağa indi. cek gibi görünüyor.
» Hikâye türündeki bir metinden alınmıştır.
» Bilgilendirici bir metindir.
I. METİN Ortak II. METİN
» Hikâye edici bir metindir. » Haber metninden alınmıştır.
» Hikâye türündeki bir metinden alınmıştır. » Bilgilendirici bir metindir.
» Anlatıcı 3. kişidir. Ortak » Konu sokak hayvanlarıdır.
» Hikâye edici bir metindir. » Haber metninden alınmıştır.

» Anlatıcı olayları yaşayanlardan biri değildir. » Konu sokak hayvanlarıdır.
5. Sınıf Türkçe 7