Page 36 - 5. Sınıf Süreç Odaklı Türkçe Defterim Fasikül-2
P. 36

HIZLI BAKIŞ                                                          3. TEMA: SÖZ SANATLARI


                                                Kişileştirme (Teşhis)

        Q   İnsana ait özelliklerin insan dışındaki varlık ya da kavramlara aktarılmasına kişileştirme (teşhis) denir.


           » Yine  rüyalara  dalmış  eşyalar,  dolap   İnsanlara ait olan uyumak ve rüyaya dalma özellikleri eşyalara ve dolaba
           sessizce uyur.                         aktarılmıştır. Bu iki kavram kişileştirilmiştir.



                                                  Derdini  anlatabilme  özelliği  insanlara  aittir.  Bu  özellik  bitki  olan  güle
           » Gül, derdini anlatmanın peşindeydi.
                                                  aktarılarak gül kişileştirilmiştir.

           » Kalem selama durdu, kâğıt boyun eğdi   “Selama durmak”, “boyun eğmek” deyimleri insanlar için kullanıldığından bu
           olanlar karşısında.                    cümlede kalem ve kâğıt kişileştirilmiştir.


                                                  “Küskün” ve “dargın olma” özellikleri insanlara ait olduğundan bu dizede
           » Hüzün bana küskün, gurbetse dargın.
                                                  hüzün ve gurbet kişileştirilmiştir.


           » Vatanımız sınır kapısından bize bakıp   Bu cümlede insana ait olan “bakmak” ve “gülümsemek” eylemleri cansız bir
           gülümsüyordu bizlere.                  varlık olan “vatan” için kullanılmıştır. Böylece “vatan” kişileştirilmiştir.

        Yukarıdaki örneklerde, renkli yazılan kavramlara insana ait özellikler aktarıldığından bu kavramlar kişileştirilmiştir.





                                                Konuşturma (İntak)

        Q   Kişileştirilen varlık (insan dışındaki canlı ve cansız varlıklar) veya kavramın konuşturulmasına konuşturma (intak) denir.


           »  Benim adım dertli dolap,            Bu dizelerde “dolap” konuşturularak konuşturma sanatı yapılmıştır.
           Suyum akar yalap yalap.


           » Dal bir gün dedi ki tomurcuğuna
           “İçimde kanayan yara gibisin.”         “Dal” konuşturulduğu için konuşturma sanatına örnektir.


           » Yurdumun her bir taşı, “Bayrağımı    “Yurdun her bir taşı” konuşturulduğundan konuşturma saatı vardır.
           yere düşürmeyin!” diye sesleniyordu.


           » Adam elini uzattı, menekşe “Bana     “Menekşe” konuşturularak konuşturma sanatı yapılmıştır.
           dokunma!” diye bağırdı.

        Yukarıdaki örneklerde, renkli yazılan kavramlara, insana ait olan konuşma özelliği verildiğinden bu örneklerde konuşturma sanatı
        vardır. Aynı zamanda konuşturulan varlıklara insanlara ait bir özellik verildiğinden bu varlıklar kişileştirilmiştir de.

           NOT

        Konuşturma sanatının olduğu her yerde, mutlaka kişileştirme sanatı da vardır. Ancak kişileştirme olan her yerde konuşturma
        sanatı da vardır denilemez. Çünkü her kişileştirme, konuşturma değildir.



        36    5. Sınıf Türkçe
   31   32   33   34   35   36   37   38   39   40   41