Page 5 - 5. Sınıf Süreç Odaklı Türkçe Defterim Fasikül-1

1. TEMA: KELİMELERİN ANLAM ÖZELLİKLERİ HIZLI BAKIŞ

Eş Anlamlı (Anlamdaş) Kelimeler

Q Yazılışları farklı, anlamları aynı olan kelimelere eş anlamlı kelimeler denir.
» Konuk Misafir » Çare Deva » Anı Hatıra » Ulus Millet » Okul Mektep

» Duygu His » Beyaz Ak » Sene Yıl » Tedbir Önlem » Kanun Yasa

Q Bir kelimenin cümlede kazandığı anlama göre eş anlamlısı değişebilir. Bu nedenle kelimelerin cümledeki anlamını iyi tespit
etmemiz gerekir.

» Cümle kurarken yargı bildiren sözcüğü sona » Bu olaylar cümle âlemi ilgilendirmekle kalmıyor, aynı zamanda
almaya dikkat ediniz! etkiliyor da.
5 “Cümle” sözcüğünün eş anlamlısı “tümce”dir. 5 “Cümle” sözcüğünün eş anlamlısı “herkes” sözcüğüdür.
Bu cümlelerde geçen “cümle” kelimesinin anlamı, iki cümlede de farklı olduğu için bu kelimelerin eş anlamlıları da farklıdır.
Birinci cümledeki “cümle” kelimesi “kelime veya kelimelerden oluşan kelime dizisi”, ikinci cümledeki “herkes” anlamındadır.

Q Eş anlamlı kelimeler, kalıplaşmış söz öbekleri (atasözleri ve deyimler) dışında genellikle birbirlerinin yerine kullanılabilir.

» Bu çocuğun yeteneklerini görmezden gelmeyin! » Bu çocuğun kabiliyetlerini görmezden gelmeyin!

“Yetenek” ve “kabiliyet” kelimeleri eş anlamlıdır.

Eş Sesli (Sesteş) Kelimeler

Q Yazılışları aynı, anlamları farklı kelimelere eş sesli kelimeler denir.
» Gül Yaz Çay
Çiçek Gülmek Mevsim Yazmak İçecek Küçük
türü eylemi adı eylemi türü akarsu

Q Eş sesli kelimeler arasında hiçbir anlam ilişkisi yoktur.
» Kır saçlarını kestirince onu tanıyamadık. » Kır yaşamını çok severdi.

5 Beyazla siyahın karışımından oluşan bir renk. 5 Şehir ve kasabaların dışında kalan, çoğu boş ve geniş yer.
“Kır” sözcüğü eş sesli bir sözcüktür.

Q Kelimeler arasında eş seslilik özelliği aranması için kelimelerin gerçek anlamda kullanılması gerekir. Mecaz anlam taşıyan
kelimelerde eş seslilik aranmaz.

» Topladığı kâğıtlar birden yandı. (Yok olmak.) » Vaktinde değiştirilmeyen kâğıt paralar yandı. (Değerini yitirmek.)
Birinci cümlede “yanmak” kelimesi gerçek anlamda kullanılmışken ikinci cümlede mecaz anlamda kullanılmıştır. Dolayısıyla bu
iki kelime eş seslidir diyemeyiz.

Q Anlamları ve söylenişleri birbirinden farklı olup da yazılışları düzeltme işaretiyle ( ) ayrılan kelimeler eş sesli sayılmaz.
» Halam hastalanınca hepimiz çok üzüldük. » Elindeki işleri hâlâ bitirmedi.

“Hala” ve “hâlâ” sözcükleri eş sesli değildir.

5. Sınıf Türkçe 5