Page 22 - 11. SINIF KİMYA KAZANIM ODAKLI ve BECERİ TEMELLİ SORU BANKASI

ÖZETİN ÖZETİ ÜNİTE 3: SIVI ÇÖZELTİLER VE ÇÖZÜNÜRLÜK

KOLİGATİF ÖZELLİKLER

Çözeltilerin Koligatif Özellikleri ve Derişimleri Donma Noktası Alçalması (Kriyoskopi)
Çözeltideki çözünen taneciklerinin niteliğine (cinsine, çözünme
şekline) bağlı olmayıp, derişimine bağlı olan özelliklere koligatif Saf suda bir katı ve sıvı çözüldüğünde oluşan çözelti-
özellikler denir. lerin donma noktası saf çözücünün donma noktasından
daha düşüktür.
Koligatif özelliklere, buhar basıncı düşmesi, kaynama noktası yük- Sıcaklık (°C)
selmesi, donma noktası alçalması ve ozmotik basınç örnek ola-
rak verilebilir. 25

Buhar Basıncı Düşmesi
GİRİŞ YAYINLARI
0 Saf su
Saf bir sıvıda uçucu olmayan bir katı (tuz, şeker)
çözündüğünde oluşan çözeltinin buhar basıncı saf çözücü- Donmaya başladığı
nün buhar basıncından düşük olur. DT sıcaklık
d
Çözünen maddenin toplam tanecik derişimi arttıkça Tuzlu su
çözeltinin buhar basıncı düşer. Zaman
Katı - sıvı çözeltilerde buhar basıncı; Donma noktasındaki düşme miktarı; DT = K .m.T s
d
d
P = X .P° DT : Donma noktası alçalması
d
çözücü çözücü çözücü
d
Sıvı - sıvı; (A ve B sıvılarından oluşan) çözelti için; K : Donma noktası alçalma sabiti
P = X .P° + X .P° m: Çözeltinin molalitesi
A
A
B
B
çözelti
T : Tanecik sayısı
Aynı ortamda kaynayan sıvıların buhar basınçları eşittir. s
Ozmotik Basınç
Kaynama Noktası Yükselmesi (Ebülyoskopi)
Suyun yarı geçirgen zar aracılığıyla derişimin düşük
Saf bir sıvıda uçucu olmayan bir katı çözündüğünde olduğu ortamdan, derişimin yüksek olduğu ortama geçi-
(şeker, tuz gibi) oluşan çözeltinin kaynama noktası saf şine ozmoz adı verilir.
sıvınınkinden yüksek olur. Ozmoz olayında derişimi yüksek olan çözeltiden düşük
Sıcaklık (°C) olan çözeltiye doğru bir emme kuvveti uygulanır. Bu
Doymamış Doymuş çözelti emme kuvvetine ozmotik basınç denir. Derişimi yüksek
çözelti
Tuzlu su olan çözeltinin ozmotik basıncı daha yüksektir.
100 + DT
k Kaynamaya başladığı X: Yüksek derişimli çözelti
sıcaklık
100 Saf su 1 2 Y: Düşük derişimli çözelti
Zamanla sıvı seviyesi 1 nolu
X Y
25 kolda yükselir, 2 nolu kolda
düşer.
Zaman Yarı geçirgen zar

Kaynama noktasındaki yükselme; DT = K .m.T s Su akış yönü
k
k
DT : Kaynama noktası yükselmesi Ters Ozmoz Yöntemiyle Su Arıtımı
k
K : Kaynama noktası yükselme sabiti Çözeltinin ozmotik basıncından daha kuvvetli bir basınç
k
m: Çözeltinin molalitesi uygulanarak su geçişinin derişik çözeltiden seyreltik
T : Tanecik sayısı (şeker ve alkol gibi moleküler çözünen çözeltiye doğru sağlanması olayıdır. Bu yöntemle deniz
s
maddeler için 1, iyonlaşarak çözünenler için iyon sayısı alı- suyundan içme suyu elde edilmesi, atık su arıtım ve su
nır. NaCl için 2, Ca(NO ) için 3) sertliğini giderme işlemleri yapılabilir.
3 2

104 Giriş Yayınları / 11. Sınıf Kimya