Page 19 - 11. SINIF KİMYA KAZANIM ODAKLI ve BECERİ TEMELLİ SORU BANKASI

ÖZETİN ÖZETİ ÜNİTE 3: SIVI ÇÖZELTİLER VE ÇÖZÜNÜRLÜK

ÇÖZÜCÜ - ÇÖZÜNEN ETKİLEŞİMLERİ
Çözücü - Çözünen Etkileşimleri 5 He, Ne, H , Cl , I , CO , CCl , CH ve C H gibi tane-
2 2 2 2 4 4 6 6
Q Çözelti, iki veya daha fazla maddenin birbiri içinde homo- cikler apolardır. Bu atom ve moleküller arasında Lon-
jen olarak karışmasıyla oluşan karışımlardır. don etkileşimleri oluşur.

Q Çözelti, çözücü ve çözünen olmak üzere iki bileşenden olu- 5 London kuvvetleri, apolar molekül veya atomların bir-
şur. Bir çözeltide genellikle miktarı fazla olan ve çözeltinin biri içinde çözünmesini sağlar.
fiziksel halini belirleyen bileşen çözücü, diğer bileşen ise
Q İyonik bir bileşik ile polar molekül arasında iyon - dipol
çözünendir.
etkileşimi oluşur.
GİRİŞ YAYINLARI
Q Çözücüsü sıvı olan çözeltilere sıvı çözeltiler denir. Şekerli
su, kolonya ve gazoz sıvı çözeltilere örnek verilebilir. 5 KCl - H O ve NaCl - H O arasında oluşan iyon - dipol
2
2
Q Çözelti oluşumu (çözünme süreci) üç basamakta gerçekleşir. etkileşimi ile iyonik katının suda çözünmesi gerçekleşir.
5 Çözücü tanecikleri arasındaki etkileşimler zayıflar. Q İyonik bir bileşik ile apolar molekül veya soy gaz atomları
5 Çözünen tanecikleri arasındaki etkileşimler zayıflar. arasında iyon - indüklenmiş dipol etkileşimleri oluşur.

5 Çözücü - çözünen tanecikleri etkileşir.
5 NaCl - CCl ve MgBr - C H arasında iyon - indük-
Q Maddelerin birbiri içinde çözünmesi çözücü ve çözünen yapı- 4 2 6 6
lenmiş dipol etkileşimleri gerçekleşir. Bu etkileşimler
sına, çözücü ve çözünenin etkileşimine ve etkileşimin şidde-
tine bağlıdır. çok zayıf olup çözünme yok denecek kadar azdır.
Q Yapı olarak birbirine benzeyen maddelerin birbiri içinde
Q Polar bir molekül ile apolar bir molekül veya atom arasında
çözünmesi beklenir. Buna göre;
dipol - indüklenmiş dipol etkileşimi gerçekleşir.
5 Polar maddeler polar çözücülerde,
5 İyonik katılar polar çözücülerde, 5 H O - O , H O - C H ve C H OH - He arasında
2 5
2
2
6 6
2
5 Apolar maddeler apolar çözücülerde çözünür. iyon - indüklenmiş dipol etkileşimleri oluşur. Bu etkile-
Q Polar moleküller arasında dipol - dipol etkileşimleri oluşur. şimler çok zayıf olup çözünmenin gerçekleşmediği kabul
edilir.
5 HCl, H S, HBr, CH Cl gibi moleküller polardır. Bu mole-
2 3
küller kendi aralarında ve polar su molekülü ile dipol - Q Aşağıdaki maddeler arasında oluşan en etkileşim türleri

dipol etkileşimleri oluşturur. verilmiştir.
Q Elektronegatifliği yüksek F, O ve N elementlerinin hidro- 5 NH - HF: Hidrojen bağı
jenli molekülleri arasında hidrojen bağı oluşur. 3
5 HF, H O, NH , C H OH, CH COOH ve C H O gibi 5 C H - I : London kuvveti
2
6 6
2
3
6 12 6
3
2 5
moleküller kendi aralarında ve birbirleriyle hidrojen 5 H O - Ar: Dipol - indüklenmiş dipol kuvveti
2
bağları, dipol - dipol ve indüklenmiş dipol - indüklenmiş
5 KNO - H O: İyon - dipol etkileşimi
dipol etkileşimleri oluşturur. 3 2
5 NaBr - CCl : İyon - indüklenmiş dipol etkileşimi
5 Hidrojen bağı, iki molekül arasındaki en etkin etkileşim 4
türüdür. 5 HCl - CH Cl: Dipol - dipol etkileşimi
3
5 Aralarında hidrojen bağı oluşan moleküller birbiri içinde 5 Ne - Ar: London kuvveti
daha fazla çözünür.
5 CH - C H : London kuvveti
4
6 14
Q Apolar moleküller ve soy gaz atomları arasında indüklen-
5 H O - O : Dipol - indüklenmiş dipol etkileşimi
miş dipol - indüklenmiş dipol etkileşimleri (London kuvvet- 2 2
leri) oluşur. 5 CaCl - Cl : İyon - indüklenmiş dipol etkileşimi
2 2
92 Giriş Yayınları / 11. Sınıf Kimya