Page 19 - 11. SINIF KİMYA KAZANIM ODAKLI ve BECERİ TEMELLİ SORU BANKASI
P. 19

ÖZETİN ÖZETİ                                          ÜNİTE 3: SIVI ÇÖZELTİLER VE ÇÖZÜNÜRLÜK



                                      ÇÖZÜCÜ - ÇÖZÜNEN ETKİLEŞİMLERİ
          Çözücü - Çözünen Etkileşimleri                         5   He, Ne, H , Cl , I , CO , CCl , CH  ve C H  gibi tane-
                                                                           2   2  2   2    4    4    6 6
          Q   Çözelti, iki veya daha fazla maddenin birbiri içinde homo-  cikler apolardır. Bu atom ve moleküller arasında Lon-
            jen olarak karışmasıyla oluşan karışımlardır.           don etkileşimleri oluşur.

          Q   Çözelti, çözücü ve çözünen olmak üzere iki bileşenden olu-  5  London kuvvetleri, apolar molekül veya atomların bir-
            şur. Bir çözeltide genellikle miktarı fazla olan ve çözeltinin   biri içinde çözünmesini sağlar.
            fiziksel  halini  belirleyen  bileşen  çözücü,  diğer  bileşen  ise
                                                              Q   İyonik  bir  bileşik  ile  polar  molekül  arasında  iyon  -  dipol
            çözünendir.
                                                                 etkileşimi oluşur.
                 GİRİŞ YAYINLARI
          Q   Çözücüsü  sıvı  olan  çözeltilere  sıvı  çözeltiler  denir.  Şekerli
            su, kolonya ve gazoz sıvı çözeltilere örnek verilebilir.   5   KCl - H O ve NaCl - H O arasında oluşan iyon - dipol
                                                                          2
                                                                                       2
          Q   Çözelti oluşumu (çözünme süreci) üç basamakta gerçekleşir.  etkileşimi ile iyonik katının suda çözünmesi gerçekleşir.
             5  Çözücü tanecikleri arasındaki etkileşimler zayıflar.   Q   İyonik bir bileşik ile apolar molekül veya soy gaz atomları
             5  Çözünen tanecikleri arasındaki etkileşimler zayıflar.   arasında iyon - indüklenmiş dipol etkileşimleri oluşur.

             5  Çözücü - çözünen tanecikleri etkileşir.
                                                                 5   NaCl - CCl  ve MgBr  - C H  arasında iyon - indük-
          Q   Maddelerin birbiri içinde çözünmesi çözücü ve çözünen yapı-    4       2    6 6
                                                                    lenmiş  dipol  etkileşimleri  gerçekleşir.  Bu  etkileşimler
            sına, çözücü ve çözünenin etkileşimine ve etkileşimin şidde-
            tine bağlıdır.                                          çok zayıf olup çözünme yok denecek kadar azdır.
          Q   Yapı  olarak  birbirine  benzeyen  maddelerin  birbiri  içinde
                                                              Q   Polar bir molekül ile apolar bir molekül veya atom arasında
            çözünmesi beklenir. Buna göre;
                                                                 dipol - indüklenmiş dipol etkileşimi gerçekleşir.
             5   Polar maddeler polar çözücülerde,
             5  İyonik katılar polar çözücülerde,                5   H O  - O ,  H O  - C H  ve C H OH  -  He  arasında
                                                                                             2 5
                                                                           2
                                                                     2
                                                                                      6 6
                                                                               2
             5   Apolar maddeler apolar çözücülerde çözünür.        iyon - indüklenmiş dipol etkileşimleri oluşur. Bu etkile-
          Q   Polar moleküller arasında dipol - dipol etkileşimleri oluşur.  şimler çok zayıf olup çözünmenin gerçekleşmediği kabul
                                                                    edilir.
             5   HCl, H S, HBr, CH Cl gibi moleküller polardır. Bu mole-
                    2         3
               küller kendi aralarında ve polar su molekülü ile dipol -  Q Aşağıdaki  maddeler  arasında  oluşan  en  etkileşim  türleri

               dipol etkileşimleri oluşturur.                    verilmiştir.
          Q   Elektronegatifliği yüksek F, O ve N elementlerinin hidro-  5  NH  - HF: Hidrojen bağı
            jenli molekülleri arasında hidrojen bağı oluşur.          3
             5   HF,  H O,  NH , C H OH,  CH COOH  ve  C H O   gibi   5  C H  - I : London kuvveti
                                                                           2
                                                                     6 6
                    2
                          3
                                                  6 12 6
                                       3
                              2 5
               moleküller  kendi  aralarında  ve  birbirleriyle  hidrojen   5  H O - Ar: Dipol - indüklenmiş dipol kuvveti
                                                                     2
               bağları, dipol - dipol ve indüklenmiş dipol - indüklenmiş
                                                                 5  KNO  - H O: İyon - dipol etkileşimi
               dipol etkileşimleri oluşturur.                          3   2
                                                                 5  NaBr - CCl : İyon - indüklenmiş dipol etkileşimi
             5  Hidrojen bağı, iki molekül arasındaki en etkin etkileşim     4
               türüdür.                                          5  HCl - CH Cl: Dipol - dipol etkileşimi
                                                                           3
             5  Aralarında hidrojen bağı oluşan moleküller birbiri içinde   5  Ne - Ar: London kuvveti
               daha fazla çözünür.
                                                                 5  CH  - C H : London kuvveti
                                                                      4
                                                                          6 14
          Q   Apolar moleküller ve soy gaz atomları arasında indüklen-
                                                                 5  H O - O : Dipol - indüklenmiş dipol etkileşimi
            miş dipol - indüklenmiş dipol etkileşimleri (London kuvvet-  2  2
            leri) oluşur.                                        5  CaCl  - Cl : İyon - indüklenmiş dipol etkileşimi
                                                                       2    2
          92    Giriş Yayınları / 11. Sınıf Kimya
   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24