Page 17 - 11. SINIF TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI KAZANIM ODAKLI ve BECERİ TEMELLİ SORU BANKASI

ÖZETİN ÖZETİ 4. ÜNİTE: MAKALE

MAKALE

Q Makale; bir yazarın bilimsel, ekonomik, toplumsal, siyasi vb. alanlardaki düşüncelerini kanıtlar, belgeler ve inandırıcı veriler
kullanarak okuyucuya kabul ettirmeye çalıştığı yazı türüdür.

Q Gazete ve çevresinde gelişen bir metin türüdür. Toplumu ilgilendiren hemen her konuda yazılabilen bir türdür.

Makale Türünün Özellikleri

5 Temel ögesi düşüncedir ve düşünceler söz oyunlarına yer 5 Açıklayıcı ve tartışmacı anlatım biçimlerine yer verilir.
verilmeden doğrudan ve ciddi bir üslupla aktarılır.
5 Planlı bir yazı türüdür; giriş, gelişme ve sonuç bölümle-
Q GİRİŞ YAYINLARI
5 Makalelerde ele alınan düşüncenin kanıtlanması ve oku- rinden oluşur.
yucuya kabul ettirilmesi amaçlanır.
5 Dil, göndergesel işlevinde kullanılır.
5 Konuya göre bilimsel terimlere yer verilebilir. 5 Açık, anlaşılır ve yalın bir dil kullanılır; düşünceler doğ-
5 Öğretme ve bilgilendirmenin amaçlandığı bu metinlerde rudan anlatılır.
nesnellik ön plandadır.
5 Alıntılardan yararlanılır ve yararlanılan kaynaklar kay-
5 Okuyucuya konunun önemini kavratabilmek için örnek- nakça bölümünde belirtilir.
leme, karşılaştırma, tanık gösterme, tanımlama gibi 5 İşledikleri konulara göre edebi makaleler, bilimsel maka-
düşünceyi geliştirme yollarından yararlanılır. leler, gazete makaleleri vb. şekillerde gruplandırılabilir.

Makale Türleri
Edebi Makaleler Bilimsel Makaleler

5 Genellikle gazete ve dergilerde yayımlanan ve dil, edebi- 5 Farklı bilim dallarıyla ilgili inceleme ve araştırma sonuç-
yat ve sanat konularını ele alan makale türüdür. larının anlatıldığı, bu alanlarla ilgili bilimsel çalışmaların
5 Gazete ve dergilerde yer alan bu türden yazılar, daha ele alındığı makale türüdür.
sonradan kitap hâlinde yayımlanabilir. 5 Bu makaleler; başlık, özet, giriş, yöntem, bulgular,
sonuç ve tartışma bölümlerinden oluşur.
5 Yazarlar daha önceden yayınlanan kaynaklardan yarar-
lanabilir. 5 Metnin özelliğine göre bu bölümlerden bazıları makalede
bulunmayabilir ya da başlıkla belirtilmemiş olabilir.

Makalenin Türk Edebiyatındaki Gelişimi Makale Türü ile İlgili Bazı Terimler

Edebiyatımızda makale türünün ilk örnekleri Tanzimat Başmakale: Gazetelerin ilk sayfasındaki makalelerin adıdır.
Dönemi’nde kaleme alınmıştır. Alıntı: Makale içerisinde başka bir kaynaktaki bilgilere
Q Bu dönemde Tercüman-ı Ahval adlı gazetenin (ilk özel değiştirilmeden yer verilmesidir.
gazete) ilk sayısında Şinasi’nin yazdığı “Mukaddime” adlı Gönderme: Makalenin konusu ile ilgili okuyucunun başka
yazı, makale türünün edebiyatımızdaki ilk örneğidir. bir kaynağa yönlendirilmesidir.
Q Bunun dışında yine Tanzimat Dönemi’nde Namık Kaynakça: Metnin sonunda makale yazımı sırasında
Kemal’in, Ziya Paşa’nın, Muallim Naci’nin; Servetifünun yararlanılan tüm kaynakların yazar adı, eser adı, yayınevi,
Dönemi’nde Hüseyin Cahit Yalçın’ın; Milli Edebiyat Döne- yayım tarihi ve yayımlandığı yer gibi bilgilere yer verilerek
mi’nde Ömer Seyfettin’in, Ali Canip Yöntem’in, Ziya gösterilmesidir.
Gökalp’in; Cumhuriyet Dönemi’nde Ahmet Hamdi Tanpı-
nar’ın, Peyami Safa’nın, Yahya Kemal’in, Ahmet Hamdi İntihal (Aşırma): Başkalarına ait düşüncelerin, sözlerin,
verilerin tümünü ya da bir bölümünü kaynak göstermeden
Tanpınar’ın, Mehmet Kaplan’ın makaleleri bu türün kullanmaktır.
önemli örnekleri arasındadır.

72 Giriş Yayınları / 11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı