Page 8 - 11-sinif-tarih-beceri-temelli-soru-bankasi

WESTPHALİA BARIŞI'NDAN ● Yaşanan 1711 Prut Savaşı'nı Osmanlı Devleti
MODERN DEVLETLER HUKUKUNA kazandı. Sadrazam Baltacı Mehmet Paşa, Rus
OTUZ YIL SAVAŞLARI (1618-1648) ordusunu imha etme fırsatı yakaladıysa da yeni-
çerilere güvenmediği için bu fırsatı kullanama-
● XVII. yüzyılda Avrupa'da meydana gelen Protes- mıştır.
tanlar ile Katolikler arasındaki mezhep çatışma-
larıdır. Bu savaşlar Protestan Alman prenslerinin ● Yapılan Prut Antlaşması ile Azak Kalesi Osmanlı
Kutsal Roma Germen İmparatorluğu'na karşı Devleti'ne geri verildi.
mücadelesi olarak başladı.
● Savaşın Protestanların zaferiyle sonuçlanması- Osmanlı - Venedik - Avusturya İlişkileri: Katolik
nın ardından Westphalia (Vestfalya) Antlaşması Venedik'in Ortodoks Mora halkı üzerinde baskı kur-
imzalandı. ması ve Mora halkının Osmanlı'dan yardım istemesi
DATA YAYINLARI
● Antlaşmayla Avrupa'da kendi yasalarına göre dav- üzerine Venedik'e savaş ilan edildi.
ranan, kendi ekonomik ve siyasal çıkarlarını işleyen, ● Karlofça Antlaşması'nın garantör devleti Avus-
istediği tarafta yer alan, ittifaklar kuran ve bozan turya antlaşmanın çiğnendiğini öne sürerek
modern diplomasinin, hukukun ve uluslararası iliş- Osmanlı'ya cephe aldı. Böylece 1715'de başla-
kilerin de başlangıcı olarak kabul edildi.
yan Osmanlı - Venedik savaşı bir anda Osmanlı
AÇIK SULARDA GÜÇ MÜCADELESİ - Avusturya savaşına dönüştü.(1716)
YENİ ÇAĞ AVRUPASI'NIN KÜRESEL GÜÇLERİ ● Yapılan Petervaradin Savaşı'nda Osmanlı yeni-
● Dünya ticaret yolları Coğrafi Keşifler ile iç deniz- lince İngiltere ve Hollanda'nın arabulucuğunda
lerden (Akdeniz) dış denizlere (Atlas, Büyük ve Pasarofça Antlaşması imzalandı.
Hint okyanusları) taşındı. Keşfedilen yerlerde
elde edilen başta altın ve gümüş olmak üzere Osmanlı - Safevi İlişkileri: İran'da iç karışıklıklardan
birçok kaynak Avrupa'ya taşındı. yararlanan Rusya, İran'ın kuzey topraklarını işgal
etti. Durumu çıkarlarına uygun gören Osmanlı Dev-
● Zenginleşen Avrupa'da İspanya, Portekiz, Fransa,
İngiltere ve Hollanda sahip oldukları sömürgeler leti İran'a girdi.
sayesinde küresel güçler haline geldiler. ● Savaşmayı göze alamayan taraflar Fransa'nın
RUSYA'NIN AÇIK DENİZLERE AÇILMASI arabuluculuğu sonucunda 1724 İstanbul Antlaş-
● Rusya, Çar I. Petro'dan itibaren sıcak denizlere ması'nı imzaladı. İran'ın kuzey toprakları Rusya
çıkmak ve dünya ticaretinde söz sahibi olmak ve Osmanlı arasında paylaşıldı.
için kendisine yayılma alanı olarak Osmanlı coğ-
rafyasını seçti. ● İran kaybettiği toprakları geri almak için 1731
● Bu hedefine ulaşmak için üç farklı yol belirledi. yılında saldırıya geçti. Savaşın ardından Ahmet
Paşa Antlaşması imzalandı (1732). İran kaybettiği
Birincisi; Boğazları ele geçirerek Karadeniz'e
hakim olmak, ikincisi; Baltık Denizi'ni ele geçi- yerleri geri aldı.
rerek güneye inmek, üçüncüsü ise Bakanlar'daki ● 1743 yılında başlayan savaşta ise iki taraf da bir-
Slavları kendisine bağlayarak (Panslavizm) Bal- birine üstünlük sağlayamadı ve 1746'da imzala-
kanlar üzerinden Ege ve Akdeniz'e inmek nan Kerdan (II.Kasr-ı Şirin) Antlaşması'yla 1639
OSMANLI DONANMASINDA REVİZYON Kasr-ı Şirin Antlaşması maddeleri kabul edildi.
● Osmanlı Devleti kuruluşundan XVII. yüzyılın ikinci 1768-1774 YILLARI ARASI OSMANLI-RUS
yarısına kadar Kadırga (kürekli gemi) kullandı.
● XVII. yüzyılın ortalarından XIX. yüzyılın ortalarına MÜCADELESİ VE ETKİLERİ
kadar Kalyon (yelkenli gemi) türü gemi kullandı. ● Osmanlı Devleti ve Rusya arasında Karadeniz ve
● XIX. yüzyılın ortalarından devletin yıkılışına kadar Kırım'ın hakimiyetinden dolayı 1768 -1774 yılları
ise buharlı gemiler kullandı. arasında yaşanan kara ve deniz savaşları Osmanlı
Devleti'nin ağır mağlubiyeti ile sonuçlandı.
1700-1774 YILLARI ARASINDAKİ ● 1774'de yapılan Küçük Kaynarca Antlaşması ile
SİYASİ GELİŞMELER Kırım bağımsız oldu ve sadece halkı dini bakım-
XVIII. YÜZYILIN BAŞLARINDA OSMANLI DEV- dan halifeye bağlı kaldı.
LETİ'NİN TOPARLANMA ÇABALARI
● Rusya Karadeniz'de savaş ve ticaret gemisi
Osmanlı-Rus İlişkileri: İsveç Kralı Demirbaş Şarl bulundurma, kapitülasyonlardan yararlanma
Poltova Savaşı'nda Ruslara yenilerek Osmanlı top- hakkı elde etti.
raklarına sığınmıştı. Rusların, Demirbaş Şarl'ı takip ● Küçük Kaynarca Antlaşması Osmanlı'nın bu
bahanesiyle Osmanlı topraklarına girip buraları tah-
tarihe kadar imzaladığı en ağır antlaşmadır.
rip etmesini Osmanlı Devleti savaş sebebi saydı.

6