Page 8 - 10. SINIF FİZİK DEFTERİM - GİRİŞ YAYINLARI

ÖZETİN ÖZETİ 2. ÜNİTE: BASINÇ VE KALDIRMA KUVVETİ

Basınç ve Basınç Kuvveti Kavramlarının Katı, Sıvı ve Gazlarda Bağlı Olduğu Değişkenler

Q Birim yüzeye dik olarak etki eden kuvvetin büyüklüğüne basınç denir. Yüzeyin tamamına etki eden dik kuvvete ise basınç kuv-
veti denir. Basınç skaler bir büyüklüktür.

Katıların Basıncı Su Cenderesi

Q Şekildeki cismin ağırlığı G, tabana Q Birleştirilmiş borular, hareketli G
temas eden yüzey alanı A ise pistonlar ve sıvı ile oluşturulan K F L
cismin zemine yaptığı basınç G A düzeneklerdir. A1 A2
G
P = ile bulunur. (pascal = Q Su cenderelerinde küçük kuvvet-
A lerle büyük yükler kaldırılabilir.
P = = GİRİŞ YAYINLARI
Newton ) F G

metre 2 P = P olur. = A
L
K
A
Q Basınç yüzey alanı ile ters F 1 1 2
orantılıdır. P 1 A 1 U Borusu
Q Çivi tahtaya çakılırken büyük Q Birbirine karışmayan özkütleleri
yüzeye uygulanan kuvvet küçük F 2 P A 2 farklı sıvılar dengeye geldiğinde kol-
yüzeye aynen iletilir. 2 h d
lardaki sıvı yükseklikleri farklı olur. 1 1 h
Q Fakat sivri ucun yüzey alanı küçük olduğundan basıncı daha Q Sıvıların K ve L noktalarında oluş- K d L 2
büyük olur. 2
turduğu basınçlar eşit olduğundan
Q F = F A < A olduğundan P > P olur.
. .
1
2
1
2
1
2
P = P h d g = h . d . g olur.
K L 1 1 2 2
Durgun Sıvılarda Basınç
Durgun Sıvıların Basınç Kuvveti
Q Taban alanı A olan kabın içeri- Q Bir kaptaki sıvının ağırlığı nede-
sindeki sıvının basınç kuvveti, niyle herhangi bir yüzeyin tamamına F
ağırlığına eşittir. h A F 1 2 A h
A uyguladığı dik kuvvete basınç kuvveti 1 F 2
Q Dolayısıyla tabana sıvının denir. 3
G A
yaptığı basınç P = 'dır. Q Düzlem bir yüzeye etki eden basınç 3
A kuvveti o yüzeyin orta noktasına etki eden basınç ile o
m = d.V V = A.h yerlerine yazılırsa; yüzey alanının çarpımına eşittir.
G mg A.h.d.g h . . h . . . . .
= = hdg F = d g A , F = d g A , F = h d g A 3
1
1
3
2
2
A A A 2 2
Q Kabın içindeki sıvının tabanına etkiyen basınç yoğunluğa ve Gazların Basıncı
sıvının yüksekliğine bağlıdır. Kabın şekline bağlı değildir.
Barometre
Q Bir kaptaki sıvının serbest yüzeyine uygulanan basınç, sıvı Q Atmosfer basıncını ölçmek için kullanılan aletlere baro-
tarafından her noktaya aynen ve dik olarak iletilir. Buna metre denir.
Pascal Prensibi denir.
Q Evangelista Torricelli tarafından P
Q Birbirine karışmayan sıvıların kabın d 1 h yapılan deneyde, deniz seviyesinde 0 76 cm
tabanındaki K noktasında oluşturduğu 1 O°C'de 1 m yüksekliğindeki cıva
sıvı basıncı d h 2 dolu cam tüp ters çevrilip içi cıva cıva
2
. .
. .
P = h d g + h d g ile bulunur. K dolu kaba daldırıldığında tüpün içe-
K 1 1 2 2
risinde 76 cm yüksekliğinde cıva kaldığı gözlenmiştir.

32 Giriş Yayınları / 10. Sınıf Fizik