Page 5 - 10. SINIF FİZİK DEFTERİM - GİRİŞ YAYINLARI
P. 5

ÖZETİN ÖZETİ                                                1. ÜNİTE: ELEKTRİK VE MANYETİZMA


         Elektrİk Akımı, Potansİyel Farkı                    Katı Bir İletkenin Direncinin Bağlı Olduğu Değiş-
                          ve Dİrenç                          kenler


         Q   Bir iletkenin, dik kesitinden birim zamanda geçen toplam   Q   Bir iletkenin üzerinden geçen akıma karşı gösterdiği zor-
           yük miktarına akım şiddeti denir.                    luğa elektriksel direnç denir.
         Q   Akım şiddeti I ile gösterilir. Birimi amper (A) 'dir.  Q   Direnç R ile gösterilir. Birimi ise ohm (Ω) 'dur.

                           Elektronların                                             
                           hareket yönü
                                                                     A
                                                                                      ρ
                                  İŞ YAYINLARI
                            Akımın yönü                      Şekilde  uzunluğu  ,  kesit  alanı  A,  öz  direnci  ρ  olan  bir
                                                                                 
                         Toplam yük   q         coulomb      iletkenin direnci R = ρ.    ile bulunur.
            Akım şiddeti =        I =    Amper =                                  A
                          Zaman       t          saniye
                                                                5   ρ: Öz direnç (Ω m)  : İletkenin uzunluğu (m)
                                                                                        2
         Q   Akımın yönü üretecin (+) kutbundan (-) kutbuna doğru-  5  A: İletkenin kesit alanı (m )
           dur.

         Q   Bir  iletkende,  iki  nokta  arasında  birim  yükü  hareket   elektrİk devrelerİ
           ettirmek için gerekli enerjiye potansiyel fark denir. (V)
           ile gösterilir. Birimi volt'tur.                  Seri Bağlama


       Akım, Direnç ve Potansiyel Fark                                 V 1           V 2           V 3
       Arasındaki İlişki
                                                                   I 1  R 1     I 2  R 2      I 3  R 3
                                  V                                    I           + -  V
           paralel bağlanır.  GİR                            Paralel Bağlama       1  2  3     Top  1  2   3
                                  R
                 A
                                                                V = V  + V  + V  ,     I = I = I  = I   ,    R  = R  + R  + R
                                                                           3
                                                                    1
                                                                       2
        Q   Bir devrede akımı ölçmek için kullanılan ampermetre dev-   V 3               V = V  = V  = V 3
           reye seri bağlanır.  Gerilim ölçen voltmetre ise dirence
                                                                                              1
                                                                                                  2
                                                                          R
                                                                                                  2
                                                                                                       3
                                                                                              1
                                                                           3    I 3       I = I  + I  + I
                                                                       V 2               1    1    1    1
        Q   Voltmetrenin bağlı olduğu koldan akım geçmez. Bir iletke-                   R   =   +  R   +  R
                                                                                              R
           nin uçları arasındaki potansiyel farkı ile iletkenden geçen    R 2   I 2      top   1    2    3
           akım şiddeti oranı sabittir. Bu oran iletkenin direncidir.  V 1         Q   Birbirine  paralel  bağlı  özdeş
                                               Volt (V)
                                V
           ohm Kanunu        R =        ohm(Ω) =   Amper (A)   I      + -  R 1  I 1   dirençlerin toplamı
                                I
                                                                                            R
                                                                         V             R  =   ile bulunur.
                                                                                       top
                                                                                            n
        Reosta: Akımın şiddetini değiştirmek için kullanılan ayarlana-      R: Bir direncin değeri    n: Paralel kol sayısı
        bilir dirençtir.
                                                              Q    Birbirine paralel bağlı R  ve R  direncinin toplamı
                                                                                   1
                                                                                        2
                                                                        R  . R
                             + -                                 R  =    1  2  ile bulunur.
                                                                  Top
                                V                                      R + R 2
                                                                        1
         6    Giriş Yayınları / 10. Sınıf Fizik
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10