Page 173 - 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Özetli Lezzetli Soru Bankası

[ GEZİ YAZILARININ ÖZELLİKLERİ / CÜMLE TÜRLERİ ] 173

7 Aşağıda verilen eserlerden hangisinin 10 Aşağıdaki yazar - gezi yazısı eşleştirme-
türünün diğerlerinden farklı olduğu söy- lerinden hangisi yanlıştır?
lenebilir?
A) Katip Çelebi - Cihannüma
A) Avrupa’da Bir Cevelan B) Cenap Şahabettin - Afak-ı Irak
B) Afak-ı Irak C) Falih Rıfkı Atay - Tuna’dan Batı’ya
C) Denizaşırı D) Haldun Taner - Düşsem Yollara Yollara
D) Mavi Yolculuk E) Ahmet İhsan Tokgöz - Avrupa’da Ne
E) Defter-i Âmâl Gördüm?
EDİTÖR YAYINEVİ
11 On bire doğru küçük yokuşu çıkar, tram-
8
I. Gezilip görülen yerler gerçekte olduğu vay yoluna varır, sola döner, on adım atar,
gibi anlatılır. kütüphaneye ulaşırım. Oradan Fransızca,
resimli bir dergi satın alıp çıkarım. Koltu-
II. Bu metinlerde niteleyici sözcükler sık
kullanılır. ğumun altında dergi, kütüphaneden çıkar
çıkmaz ilk adresim bizim sokaktır. İnsanları
III. Yaşanılan yerler dışındaki diğer yerleri okumaya düşkündür bizim sokağın.
görme merakından doğmuştur.
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da Bu parçada aşağıdaki cümle türlerinden
hangisi yoktur?
hangileri gezi yazılarının özelliklerin-
dendir? A) Ad cümlesi B) Birleşik cümle
C) Sıralı cümle D) Devrik cümle
A) Yalnız I B) I ve II
E) Basit cümle
C) I ve III D) II ve III
E) I, II ve III 12 Geçen yazın sıcak bir günü... İki saatten
beri bir tepe üzerinden Adana Ovası’nı sey-
rediyorum. Biraz evvelki ışık bolluğu kar-
9 Edebiyatımızda gezi yazısı denince aklımı-
za Cenap Şahabettin’in “Hac Yolunda ”, şıdaki şehri âdeta seçilemeyecek bir hâle,
I karmakarışık bir cam, taş, maden yığını
hâline getirmişti. Şimdi güneş indikçe renk-
Reşat Nuri Güntekin’in “Anadolu Notları”,
II ler beliriyor, şekiller meydana çıkıyor; şehir
âdeta adım adım yaklaşıyordu.
Namık Kemal’in “Seyahat Jurnali”, Falih Rıf-
III Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşa-
kı Atay’ın “Tuna Kıyıları ” ve “Bizim Akdeniz ” ğıdakilerden hangisi söylenemez?
IV V A) Betimleyici ögelerden yararlanılmıştır.
adlı eserleri gelmektedir. B) Farklı duyularla algılanabilecek ayrıntı-

Yukarıdaki parçada numaralanmış söz lara yer verilmiştir.
gruplarından hangisinde bir bilgi yanlışı C) I. tekil şahıslı anlatım kullanılmıştır.
söz konusudur? D) Fiil cümlelerine yer verilmiştir.
A) I B) II C) III D) IV E) V E) Bağlı cümleler kullanılmıştır.

Tanzimat’tan Sonraki Gelişmeler: XIX. yy.ın sonlarında yayım- rilmesinin etkisi büyük olmuştur. Bu dönemin tanınmış şair ve
lanan ve gerçek bir gezi yazısı niteliği taşıyan eser Ahmet Mit- yazarlarından Cenap Şahabettin’in Hicaz yolculuğunu anlatan
hat Efendi’nin “Avrupa’da Bir Cevelan” adlı kitabı olmuştur. Ali “Hac Yolunda”, Suriye ve Irak’tan söz eden “Afak-ı Irak” ve bir
Bey’in “Seyahat Jurnali” adlı kitabı da bu yüzyılın önemli gezi Avrupa gezisinde gördüklerini yansıtan “Avrupa Mektupları” adlı
yazıları arasında sayılır. 1908’den sonra gezi türünden eserlerin eserlerini Türkçe gezi yazısı türünün başarılı örnekleri arasında
sayısında önemli bir gelişme görülmektedir. Bunda okur sayısı- gösterebiliriz.
nın artışı yanında yabancı gezi yazısı kitaplarının Türkçeye çev-