Page 173 - 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Özetli Lezzetli Soru Bankası
P. 173

[  GEZİ YAZILARININ ÖZELLİKLERİ / CÜMLE TÜRLERİ  ]                       173

         7  Aşağıda  verilen  eserlerden  hangisinin  10 Aşağıdaki yazar - gezi yazısı eşleştirme-
            türünün diğerlerinden farklı olduğu söy-  lerinden hangisi yanlıştır?
            lenebilir?
                                                    A)  Katip Çelebi - Cihannüma
            A)  Avrupa’da Bir Cevelan               B)  Cenap Şahabettin - Afak-ı Irak
            B)  Afak-ı Irak                         C)  Falih Rıfkı Atay - Tuna’dan Batı’ya
            C)  Denizaşırı                          D)  Haldun Taner - Düşsem Yollara Yollara
            D)  Mavi Yolculuk                       E)  Ahmet  İhsan  Tokgöz  -  Avrupa’da  Ne
            E)  Defter-i Âmâl                          Gördüm?
        EDİTÖR YAYINEVİ
                                                 11  On  bire  doğru  küçük  yokuşu  çıkar,  tram-
         8
            I.  Gezilip  görülen  yerler  gerçekte  olduğu   vay yoluna varır, sola döner, on adım atar,
               gibi anlatılır.                      kütüphaneye  ulaşırım.  Oradan  Fransızca,
                                                    resimli  bir  dergi  satın  alıp  çıkarım.  Koltu-
            II.  Bu  metinlerde  niteleyici  sözcükler  sık
               kullanılır.                          ğumun  altında  dergi,  kütüphaneden  çıkar
                                                    çıkmaz ilk adresim bizim sokaktır. İnsanları
            III.  Yaşanılan  yerler  dışındaki  diğer  yerleri   okumaya düşkündür bizim sokağın.
               görme merakından doğmuştur.
            Yukarıda  verilenlerden  hangisi  ya  da   Bu parçada aşağıdaki cümle türlerinden
                                                    hangisi yoktur?
            hangileri  gezi  yazılarının  özelliklerin-
            dendir?                                 A) Ad cümlesi       B) Birleşik cümle
                                                    C) Sıralı cümle     D) Devrik cümle
            A) Yalnız I         B) I ve II
                                                    E) Basit cümle
            C) I ve III         D) II ve III
            E) I, II ve III                      12  Geçen  yazın  sıcak  bir  günü...  İki  saatten
                                                    beri bir tepe üzerinden Adana Ovası’nı sey-
                                                    rediyorum.  Biraz  evvelki  ışık  bolluğu  kar-
         9  Edebiyatımızda gezi yazısı denince aklımı-
            za  Cenap  Şahabettin’in  “Hac Yolunda  ”,   şıdaki şehri âdeta seçilemeyecek bir hâle,
                                        I           karmakarışık  bir  cam,  taş,  maden  yığını
                                                    hâline getirmişti. Şimdi güneş indikçe renk-
            Reşat Nuri Güntekin’in    “Anadolu  Notları”,
                    II                              ler beliriyor, şekiller meydana çıkıyor; şehir
                                                    âdeta adım adım yaklaşıyordu.
            Namık Kemal’in   “Seyahat Jurnali”, Falih Rıf-
                 III                                Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşa-
            kı Atay’ın “Tuna Kıyıları  ” ve “Bizim Akdeniz  ”   ğıdakilerden hangisi söylenemez?
                         IV             V           A)  Betimleyici ögelerden yararlanılmıştır.
            adlı eserleri gelmektedir.              B)  Farklı duyularla algılanabilecek ayrıntı-

            Yukarıdaki  parçada  numaralanmış  söz     lara yer verilmiştir.
            gruplarından hangisinde bir bilgi yanlışı   C)  I. tekil şahıslı anlatım kullanılmıştır.
            söz konusudur?                          D)  Fiil cümlelerine yer verilmiştir.
            A) I   B) II   C) III   D) IV   E) V    E)  Bağlı cümleler kullanılmıştır.

         Tanzimat’tan Sonraki Gelişmeler: XIX. yy.ın sonlarında yayım-  rilmesinin etkisi büyük olmuştur. Bu dönemin tanınmış şair ve
         lanan ve gerçek bir gezi yazısı niteliği taşıyan eser Ahmet Mit-  yazarlarından Cenap Şahabettin’in Hicaz yolculuğunu anlatan
         hat Efendi’nin “Avrupa’da Bir Cevelan” adlı kitabı olmuştur. Ali   “Hac Yolunda”, Suriye ve Irak’tan söz eden “Afak-ı Irak” ve bir
         Bey’in “Seyahat Jurnali” adlı kitabı da bu yüzyılın önemli gezi   Avrupa gezisinde gördüklerini yansıtan “Avrupa Mektupları” adlı
         yazıları arasında sayılır. 1908’den sonra gezi türünden eserlerin   eserlerini Türkçe gezi yazısı türünün başarılı örnekleri arasında
         sayısında önemli bir gelişme görülmektedir. Bunda okur sayısı-  gösterebiliriz.
         nın artışı yanında yabancı gezi yazısı kitaplarının Türkçeye çev-
   168   169   170   171   172   173   174   175   176