Page 72 - 10. Sınıf Coğrafya Özetli Lezzetli Soru Bankası

72 [TOPRAK OLUŞUMU VE TOPRAK TİPLERİ]
15 Toprak; fiziksel, kimyasal ve organik yollarla parçalanan kayaçların arasına hava, su ve birçok
canlı unsurun girmesiyle oluşan katmandır. Yeryüzündeki topraklar iklim koşulları, kayaçların
yapısı, yer şekilleri ve dış güçlerin etkinliğine göre üç ana gruba ayrılmaktadır. Zonal topraklar
ana kayanın bulunduğu yerlerde oluşan topraklardır. Bu topraklar yer aldıkları bölgelerin iklim
özelliklerini oldukça iyi yansıtırlar. Horizonlaşma tamamlanmıştır. Azonal topraklar, dış kuv-
vetlerin taşıyıp belirli alanlarda biriktirdiği materyaller üzerinde oluşan topraklardır. İntrazonal
topraklar ise zonal topraklar arasında adacıklar hâlinde oluşan iklimden çok çevresel özellik-
lere göre biçimlenen topraklardır.

EDİTÖR YAYINEVİ
IV. Tundra
III. Kahverengi
Orman

I. Podzol
II. Laterit

Haritada numaralı alanlarda görülen toprak türleri karşılarına yazılmıştır.
Buna göre kaç numaralı alanlarda yanlışlık yapılmıştır?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) III ve IV E) I ve IV

16 Aşağıdaki topraklardan hangisinin oluş- 17 Aşağıdakilerden hangisi zonal topraklar
masında topografya ve ana materyal et- arasında yer almaz?
kili olmuştur?
A) Terra - rossa
A) Lateritler B) Çernezyom
B) Terra Rossa C) Podzol
C) Alüvyal D) Litosol
D) Podzol E) Kahverengi orman
E) Rendzina

Bu topraklar bulundukları bölgelerin iklim özelliklerini yansıtma- Litosoller: Yamaçlarda erozyonla ince materyaller taşınınca
yabilirler. Aynı zamanda azonal topraklarda horizonlaşma da geriye taşlı topraklar kalır. Bu topraklara litosol denir.
görülmez. Genel olarak verimlidirler. Lös: Rüzgârların etkisiyle oluşur.
Alüvyal Topraklar: Akarsuların taşıdığı ince malzemeleri düz Moren: Buzulların etkisiyle oluşur.
veya düze yakın arazilerde biriktirmesiyle oluşur.
Kolüvyal Topraklar: Dağlık alanlarda, eğimli yamaçlar boyun- Regosoller: Volkanlardan çıkan kum boyutundaki malzeme ve
ca ufalanan malzemenin dağların eteklerinde birikmesiyle olu- akarsuların biriktirdiği depolar üzerinde oluşurlar. Ağrı, Nevşe-
şan topraklardır. hir ve Van’da görülür.