Page 9 - 10. SINIF BİYOLOJİ ÖĞRETEN PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI
P. 9
3. ünite: ekOSiStem ekOlOJiSi Ve Güncel ÇeVre SOrUnları PARAGRAF TESTI 1
1 Ekoloji, Yunanca yaşanılacak yer anlamına gelen oikos 3 (I) Belirli bir çevrede yaşayan tüm canlı ve cansızların
ile bilim anlamına gelen logos sözcüklerinin birleşmesiyle birlikteliğine ekosistem denir. Kıtalar, okyanuslar, göller,
oluşmuştur. Canlıların birbirleri ve cansız çevreleriyle ormanlar ve çayırlar ekosisteme örnektir. (II) Doğadaki
etkileşimlerini, yaşamın devamlılığını sağlayan madde tüm ekosistemler birleşerek biyosferi oluşturur. (III) Belirli
ve enerji döngülerini inceleyen bilim dalına ekoloji denir. bir alanda uyum içinde yaşayan popülasyonların oluştur-
Ekoloji yeni bir bilim dalı olsa da ekolojik yaklaşım ve duğu topluluğa komünite denir. Örneğin Abant Gölü’nde
yöntemler oldukça eskidir. Canlıların çevreleriyle ve bulunan bakteriler, planktonlar, böcekler, kurbağalar,
kendi aralarında etkileşim içinde oldukları çok eskiden balıklar ve bitkiler gölün komünitesini oluşturur. (IV) Bir
beri bilinmektedir. Aristoteles kâinatın bir bütün olduğunu, ekosistemde çeşitli canlı türleri yaşamını sürdürür. (V)
kâinattaki unsurların döngü içerisinde olduklarını, canlı Belirli bir alanda yaşayan aynı türe ait bireylerin oluştur-
varlıkların ortama uyum sağladıklarını ve canlıların kendi duğu topluluğa popülasyon denir. Van’da yaşayan Van
aralarında yaşam için mücadele ettiklerini belirtir. Orta kedileri (Felis catus - Felis katus), Karadeniz'de yaşayan
GİRİŞ YAYINLARI
Çağ’da yaşamış ünlü İslam düşünürü İbni Sina, eserle- sardalyalar (Sardina pilchardus - Sardina bilçardus) ve
rinde havanın etkileri ve tıbbi ekoloji üzerinde durur. Abant Gölü’ndeki beyaz nilüferler (Nymphaea alba - Nim-
Bu paragrafta aşağıdakilerden hangisine değinilme- faye alba) popülasyon örnekleridir.
miştir? Parçada numaralandırılarak verilen cümlelerin han-
gilerinde bir kavramın tanımına yer verilmemiştir?
A) Ekolojinin tanımına
B) Orta Çağ’daki ekolojik çalışmalara A) Yalnız I B) II ve IV
C) Ekoloji sözcüğünün oluşumuna C) I ve III D) II ve III
D) Ekolojik alanda bazı düşünürlerin fikirlerine E) I, II ve IV
E) Canlıların çevreyle etkileşim içinde olduklarına
2 Yeryüzündeki denizler, nehirler, göller, dağlar, orman-
lar ve çöller canlıların barındıkları yerlerdir. Canlıların
doğal yaşam sınırı atmosferde (hava küre) 10 km yük-
seklik, litosferde (taş küre) 7 km ve hidrosferde (su küre)
5 km derinlik olarak kabul edilir. Ekoloji; biyosfer, biyom,
ekosistem, komünite, popülasyon ve organizma olarak
büyükten küçüğe doğru sıralanan ekolojik kavramları
inceler. Yeryüzünde canlı türlerinin oluşturduğu ve bu 4 Ekosistem, canlı (biyotik) ve cansız (abiyotik) faktörler-
canlıların yaşadıkları alanların toplamına biyosfer (ekos- den oluşur. Ekosistemi kavrayabilmek için organizmaların
fer) denir. Kendine özgü iklim özelliklerine ve canlı türle- dağılımının, tür çeşitliliğini etkileyen canlı ve cansız fak-
rine sahip büyük ölçekli kara ya da su ekosistemlerine törlerin bilinmesi gerekir. Ekosistemlerdeki canlı faktörler
biyom adı verilir. Biyomlara örnek olarak tropikal yağmur üreticiler, tüketiciler ve ayrıştırıcılardır. Toprak, mineraller,
ormanları ve tundra verilebilir. enerji kaynağı, sıcaklık, iklim ve su ekosistemin cansız
Parçadan hareketle; faktörleridir. Bir göl ekosistemindeki canlı faktörlere gölde
I� Ekoloji biliminin çalışma alanı, yaşayan balık popülasyonları ve su kuşları; cansız fak-
törlere, göl suyunun sıcaklığı ve suyun mineralleri örnek
II� Biyosfer ve biyomun farklılıkları, verilebilir.
III� Canlıların yaşam sınırları Aşağıdaki ekosistem faktörlerinden hangisi farklı bir
bilgilerden hangilerine ulaşılabilir? grupta yer alır?
A) Yalnız I B) I ve II A) Mineraller B) Su
C) I ve III D) II ve III C) Güneş D) İnsanlar
E) I, II ve III E) Denizin sıcaklığı
Giriş Yayınları / 10. Sınıf biyoloji 29
