Page 10 - 10. SINIF BİYOLOJİ ÖĞRETEN PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI

3. ünite: ekOSiStem ekOlOJiSi Ve Güncel ÇeVre SOrUnları PARAGRAF TESTI 2

1 Doğada yıl boyunca mevsime, iklime, yükseltiye, gece 3 (I) Bir bölgenin iklimi, o bölgede yaşayan canlı türlerini
ve gündüze bağlı olarak sıcaklık değişiklikleri görülür. ve bu canlı türlerinin dağılımını doğrudan etkiler. (II) Bol
Canlılar kendileri için uygun çevre sıcaklığının olduğu yağış alan ılıman bölgelerde bitki ve hayvan popülas-
ortamlara yerleşip yaşayabilir. Çoğu tür, belirli bir sıcak- yonları, tür sayısı ve çeşitliliği bakımından zengindir. (III)
lık aralığında çoğalır ve dağılım gösterir. Ayrıca sıcaklık; Çöl ikliminin görüldüğü bölgelerde ise popülasyonların
canlıların büyüyüp gelişmesinde, metabolik faaliyetleri tür sayısı ve çeşitliliği sınırlıdır. Canlılar iklim özelliklerine
üzerinde ve üremesinde belirleyici etkiye sahiptir. Bitki- karşı fizyolojik ve morfolojik adaptasyonlar geliştirir. (IV)
lerin çimlenme ve çiçeklenme dönemleri sıcaklığa bağlı Örneğin çölde yaşayan seguaro kaktüslerinin (Carnegiea
olarak değişirken sıcaklık artışı bazı hayvanlarda meta- gigantea saguaro - Karneceya jiganteya seguaro) yap-
bolizma hızını artırır. Canlıların çoğu küçük sıcaklık deği- rakları su kaybını azaltmak için iğne şekline dönüşmüştür
şimlerine uyum sağlama eğilimindedir. Hayvanlarda bazı ve gövdelerinde su depolar. (V) Çöl tilkilerinin (Vulpes
faaliyetler sıcaklık değişimlerinden etkilenir. zerda - Vulpez zerda) kulak kepçeleri, ısı kaybını art-
GİRİŞ YAYINLARI
Aşağıdakilerden hangisi hayvanlarda sıcaklığın etki- tırarak vücut sıcaklığını dengelemek için oldukça geniş
siyle görülebilecek bir değişim değildir? yüzey alanına sahiptir.
Numaralandırılarak verilen cümlelerin hangisi parça-
A) Göç etme B) Beslenme
nın ana düşüncesidir?
C) Üreme D) Kış uykusuna yatma
E) Metabolizma hızı A) I B) II C) III D) IV E) V

4 Yeryüzünü kaplayan kayaçların rüzgâr, su ve sıcaklığın
aşındırıcı etkisi ve ortamdaki canlıların faaliyetleriyle
toprak oluşur. Toprak canlılara yaşama ortamı ile inor-
2 İklim; bir bölgedeki uzun süreli nem, yağış, rüzgâr yönü
ve sıcaklık gibi atmosferik koşulların ortalamasını ifade ganik besin sağlar. Bitkiler, gerekli mineralleri suyla top-
eder. Bu atmosferik koşullar, organizmaların belirli bir raktan alır. Toprağın mineral zenginliği, gözenekli oluşu,
ortamda yaşamasına ve çoğalmasına olanak verir. İklim, su tutma kapasitesi ve tanecik büyüklüğü gibi özellikleri
organizmaların yeryüzünde dağılımı ve çoğalmasında toprağın verimliliğini etkiler. Toprakta yaşayan ayrıştırıcı
belirleyicidir. Güneş enerjisi, iklimler üzerinde belirleyici canlılar toprağı zenginleştirir. Bu durum toprağa bağlı
olup sıcaklığın ortaya çıkmasında etkilidir. ----- coğrafi yaşayan bitki örtüsünü zenginleştirir. Toprağın yapısal
konum, denize olan uzaklık ve dağların özellikleri de iklim değişiklikleri ekosistemdeki bitki ve hayvan popülasyon-
üzerinde etkilidir. Ekosistemde geniş alanlarda görülen larının dağılışını etkilediği gibi çeşitliliğini de belirler.
iklime makroklima; özel şartlar nedeniyle farklılık gös- Bu parça dil ve anlatım yönünden değerlendirildi-
teren küçük alanlarda görülen iklime ise mikroklima adı ğinde aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
verilir.
A) Sözcük hâlinde bağlaçlar kullanılmıştır.
Parçadaki boşluğa geçiş ve bağlantı ifadelerinden B) Farklı düşünmeye yönlendiren bir ifade kullanılmıştır.
hangisi getirilirse anlam bütünlüğü bozulmaz?
C) Bilgi vermek amacıyla yazılmış bir metin türü örne-
A) Ancak B) Fakat ğidir.
C) Özellikle D) Ama D) Terimlerle konu ayrıntılandırılmıştır.
E) Ayrıca E) Nesnel bir anlatım sergilenmiştir.

Giriş Yayınları / 10. Sınıf biyoloji 31