Page 22 - 10-sinif-biyoloji-beceri-temelli

MİTOZ VE EŞEYSİZ ÜREME
MEVSIMLERIN OLUŞUMU

3 DNA'da meydana gelen hasarların (mutasyonların) birikmesi sonucunda hücre kontrolsüz çoğalmaya başlar. Bir günde
100 milyar hücremiz mitoz bölünme geçirir. Bu durum fabrikada 100 milyar ürünün üretilmesi gibi düşünüldüğünde
üretim hattında çeşitli hataların olması kaçınılmaz bir gerçektir. Vücutta meydana gelen mutasyon milyonda bir ihti-
mal olsa bile bu günde 100 bin yeni mutasyon demektir. Vücudumuz hayatımız boyunca günde 100 bin mutasyonu
onarmaktadır. Ancak yıllarca içilen sigara ya da alkol gibi zararlı alışkanlıklar, radyasyon, kimyasal maddelere maruz
kalma sonucunda vücutta mutasyonlar birikerek kontrolsüz hücre çoğalmalarını tetikler.

Bilim insanları kimi canlılarda kanser hücreleri nadiren görse de kimi canlılarda ise kanser hücrelerine
rastlayamamıştır. Bu canlılardan bazıları şunlardır;
DATA YAYINLARI

Her beş insandan biri kanserden ölürken fil popülasyonunun
sadece %5'i kanserden ölüyor. Bu durum araştırıldığında
kanserle savaşan TP53 genine rastlanıyor. Araştırmalar
sonucunda bu gen kanserli hücrenin kendini onarmasına
yardımcı oluyor.

Filler

Yaşam süreleri 30 yıl olan tüysüz köstebek farelerinde yapılan çalış-
malarda hücrelerine vücutlarında kanser hücrelerine karşı özel bir
BECERİ TEMELLİ YENİ NESİL SORU ronik asittir. Hiyalüronik asit hücreler arasında yapışkan ve koruyucu
molekül ürettiği gözlenmiştir. Bu madde yoğun ve şekerli olan hiyalü-

cam görevi yaparak hücrelerin kontrolsüz bölünmesini önlüyor. İnsan
vücudunda da üretilen bu asit hazır olarak alındığında alerjik reaksi-
yonlara neden olabilir.
Tüysüz Köstebek Faresi

Kutup balinaları, yaşayan en büyük canlı olmalarının yanı sıra 200
yıllık yaşamları boyunca kansere yakalanmamaktadırlar. Bilim
insanları kutup balinalarının genlerini araştırdıklarında DNA'la-
rının hasar görmesini engelleyen mutasyonlarla karşılaştı. Bilim
insanları "Kutup balina hücrelerini kanserli yapmak insanlarınkini
yapmaktan çok daha zor. Bunun nedenini bilmiyoruz." Henüz kutup
balinalarını kanserden hangi genin koruduğu bilinmiyor.
Kutup Balinaları

Buna göre yukarıdaki ifadelerle ilgili;

I. Kimi canlılarda üretilen genler kontrolsüz hücre bölünmelerini engellemektedir.
II. Bir canlıda kontrolsüz hücre bölünmesini önleyen madde farklı canlıda aynı etkide olmayabilir.
III. Canlıların vücut büyüklükleri arttıkça kansere yakalanma riski artar.
IV. Vücutta gerçekleşen tüm mutasyonlar kanser hücrelerinin oluşmasını tetikler.

verilenlerden hangilerine ulaşılabilir?
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) I, II ve III E) II, III ve IV

20