Page 81 - 10. SINIF FAVORİ KİMYA DEFTERİM

Ünite 4: Kimya Her Yerde ÖZETİN ÖZETİ

5 Suda çözünmez; ancak alkol ve eter gibi organik çözücülerde çözünebilir.
5 Katı (tereyağı, margarin) ve sıvı (zeytinyağı, ayçiçeği yağı, mısır özü yağı) şeklinde sınıflandırılabilir.

a. Katı (Doymuş) Yağlar Mısır Özü Yağı
Q Oda sıcaklığında katı hâlde bulunan ve yapısındaki kar- Q Mısır tohumlarından elde edilen yağlardır. Kızartma yağı
bonlar arasında ikili bağ bulunmayan yağlardır. Doymuş olarak kullanılabilir.
yağ asidi oranı yüksektir.
Fındık Yağı
Q Hayvansal kaynaklardan veya bitkisel yağların hidrojenle
doyurulmasından elde edilir. Tereyağı ve margarin gibi tür- Q Fındık bitkisi tohumundan fiziksel yollarla elde edilen ve
doymamış yağ asidi oranı yüksek olan yağlardır.
leri vardır.
Q Kızartma yağı olarak kullanılabilir. Ancak yüksek sıcak-
Tereyağı
lıkta toksik etki gösterebilir.
Q Doymuş yağ sınıfında bulunan ve ham maddesi süt olan
hayvansal doğal yağlardır.
Yağ Endüstrisinde Kullanılan Kavramlar
Q Süt yağı ile birlikte su, süt şekeri, mineral, vitamin ve
protein içerir. Sızma Yağ: Tam olgunlaşmadan toplanan zeytinlerin meka-
Q Kızartmalarda kullanımı uygun olmayan bu yağlar gıda ve nik işlemler (çöktürme, süzme, santrifüjleme gibi) uygulana-
kozmetikte tercih edilir. rak elde edilen yağlardır. Asit oranı yüksek olup güçlü bir
tadı vardır.
Margarin
Rafine Yağ: Ham yağın ağartma, koku, asitlik ve reçine
Q Bitkisel veya hayvansal yağların hidrojenle doyurulmasın- giderme gibi işlemlere tabi tutularak elde edilen yağlardır.
dan elde edilen yağlardır. Yüksek erime noktasına sahiptir.
Riviera Yağ: Asitlik oranı %1-2 oranında olan sızma yağlara
Q Emülsiyon hâlinde su, süt, süt tozu, A vitamini ve renk- natürel sızma zeytinyağı denir. Rafine yağlara belli oran-
lendirici ile birlikte trans ve doymamış yağlar içerir.
larda natürel sızma yağlarının karıştırılması ile elde edilir.
Q Trans yağlar, kötü kolesterol olarak bilinen LDL kolestrolü
yükseltir. Vinterize Yağ: Kademeli olarak soğutulan ve bekletilen
yağda oluşan kristallerin süzülmesi ile elde edilen yağlardır.
b. Sıvı (Doymamış) Yağlar
Q Oda sıcaklığında sıvı hâlde olan ve yapısındaki karbonlar
arasında ikili bağ bulunan yağlardır. Doymamış yağ asidi Yenilebilir Yağların Yanlış Kullanımı Ve
oranı yüksektir. Sağlığa Etkileri
Q Bitkisel yağlı tohumlardan presleme ve ekstraksiyon Q Yağlar;
işlemleri ile elde edilir.
5 Canlılar için enerji verici maddelerdir.
Zeytinyağı
5 Yapıcı, onarıcı ve düzenleyici özelliklere sahip olup
Q Zeytinlerin preslenerek macun hâline getirilmesi ve yapısın- hücre zarı ve hormonların yapısına katılır.
daki fazla suyun uzaklaştırılması ile elde edilen yağlardır.
5 Yağda çözünen A, D, E ve K vitaminlerinin vücuda
Q Doymamış yağ oranı yüksek olduğundan kalp ve diyabet alınmasını sağlar.
gibi rahatsızlıkları azaltır.
Q Yağların gerekenden fazla kullanılması;
Q Antioksidan içerir ve kolesterole yükseltgenmezler.
5 Şişmanlığa ve diyabete
Ayçiçeği Yağı
5 Karaciğer yağlanmasına
Q Ayçiçeği tohumundan presleme ve ekstraksiyon işlemleri ile elde
edilen ve doymamış yağ asidi oranı yüksek olan yağlardır. 5 Kolesterolün yükselmesine
Q E ve K vitaminlerini içerir; ancak Ca, Mg, Zn, Mn, Cu ve 5 Kalp ve damar tıkanıklığına neden olabilir.
Se içermez.

Markaj Yayınları / 10. Sınıf Kimya 81
MARKAJ YAYINLARI