Page 4 - 10. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 1 1. ünİte: gİrİş

5 İslamlaşmayla birlikte edebiyat ve din ilişkisi daha zen- 7 Varlığı belgelerle kanıtlanan ilk ve en eski dönem, İslami-
gin bir mahiyet kazanmıştır. Nitekim Türkler, İslamlaşma yet’in Kabulünden Önceki Türk Edebiyatı Dönemi’dir. (I)
sürecinde tabii bir kültür değişimi yaşamış, yeni bir este- Bu dönem edebiyatı; dil, anlatım, duyuş ve zevk itibariyle
tik anlayış içerisinde kendilerini bulmuşlardır. Bu estetik yabancı etkilerden uzak ve millî bir edebiyat niteliğinde-
anlayış, dünya görüşünde, yaratılış telakkîsinde hayat ve dir. (II) Sözlü ve yazılı edebiyat olmak üzere ikiye ayrılır.
varlık tasavvurunda kendini göstermiştir. Bütün bunlar, (III) Sözlü edebiyat ürünleri; destanlar, savlar, sagular
içine girilen yeni dil havzası içerisinde yeni edebî eserle- ve koşuklardan oluşur. Bunlar; günlük yaşantıdan izler
rin hayat bulmasını sağlamıştır. taşıyan, halkın konuştuğu dille söylenen ürünlerdir. (IV)
“Şaman, kam, baksı, ozan” gibi adlar verilen kişilerce
Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık
söylenmiş olabilir? “kopuz” eşliğinde söylenmiştir. (V) Dörtlükler ve hece
ölçüsüyle söylenen bu ürünlerde kahramanlık, doğa,
A) Edebiyatın dine katkısı olabilir mi? ölüm gibi konular işlenmiştir.
B) Türlerin İslam dinini kabul etmesi, edebiyatlarını nasıl Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci parag-
etkilemiştir? raf numaralandırılmış cümlelerin hangisiyle başlar?
C) Türk edebiyatının etkilendiği alanlar nelerdir? A) I B) II C) III D) IV E) V
D) Türklerin İslam dinini kabul etmesi onlara neler ka-
zandırmıştır?
E) Türk edebiyatını şekillendiren unsurlar nelerdir?

6 Bilal Kemikli (1965-...) Sivas’ta doğdu. Lisans eğitimini
Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde tamamladı. 8 Yazılı Edebiyat Dönemi’ni Kök Türk ve Uygur metinleri
1998’de doktor, 2002’de doçent oldu ve 2008’de pro- oluşturmaktadır. (I) Kök Türk Yazıtları, yalnızca Türk
fesörlüğe yükseldi. Ankara, Yüzüncü Yıl ve Süleyman varlığını kanıtlayan ilk yazılı belgeler olmakla kalmayıp
Demirel üniversitelerinde görev yaptı. Hâlen Uludağ aynı zamanda Türkçenin VIII. yüzyılda edebî bir dil ola-
Üniversitesi İlâhiyat Fakültesinde Türk-İslam Edebiyatı rak geliştiğini, yüksek bir anlatım gücü kazandığını da
Anabilim Dalında görevli olan Prof. Dr. Kemikli’nin Türk gösteren belgelerdir. (II) Türk edebiyatının İslamiyet’in
İslam Edebiyatı, tasavvuf gibi alanlarda birçok çalışması Kabulünden Önceki Yazılı Dönem’in ikinci yarısı Uygur
oldu. Sufi Aşk ve Ölüm, Türk İslam Edebiyatına Giriş, Dönemi’dir. (III) Uygur Dönemi’ne ait elde oldukça fazla
Ramazan Güzellemeleri eserlerinden bazılarıdır. malzeme bulunmaktadır. (IV) Bu metinlerin çoğu, Mani
ve Buda dinlerinin etkisiyle yazılmış metinlerdir. (V) Altun
Bu parçada aşağıdaki düşünceyi geliştirme yolların- Yaruk, Sekiz Yükmek, Irk Bitig bu dönem eserlerindendir.
dan hangilerine başvurulmuştur?
Parçanın anlam bütünlüğü dikkate alındığında numa-
A) Tanımlama - Benzetme
ralandırılmış yerlerin hangisine “Dönemin ilk ürünleri
B) Örneklendirme - Tanık gösterme VIII. yüzyılda Kök Türk Devleti’nin tarihî ve edebî varlığını
C) Karşılaştırma - Kişileştirme belgeleyen Kök Türk Yazıtları’dır.” cümlesinin getiril-
D) Sayısal verilerden yararlanma - Benzetme mesi uygun olur?
E) Örneklendirme - Sayısal verilerden yararlanma A) I B) II C) III D) IV E) V

4 Markaj Yayınları / 10. Sınıf türk Dili ve edebiyatı
MARKAJ YAYINLARI