Page 7 - 10. SINIF FAVORİ COĞRAFYA DEFTERİM

Ünite 1: Doğal Sistemler ÖZETİN ÖZETİ

Kıtasal- Okyanusal Levha Kıtasal- Kıtasal Levha Okyanusal -Okyanusal Levha
Yakınlaşması Yakınlaşması Uzaklaşması

Q Hafif olan kıtasal levha ağır Q Kıtasal levhalar hafif oldukla- Q Deniz tabanında ayrılma olunca
olan okyanus levhasının üzerinde rından dolayı çarpışınca kıvrılarak çıkan magma hızla soğur ve kabuk-
yükselir ve volkanizmaya neden yükselirler. Sıradağlar oluşur. laşır. Okyanus sırtları oluşur.
olur. Volkanik Adalar oluşur.

NOT

Q Tektonik hareketler daha çok kıta kenarlarında görülmektedir. (İnce ve zayıf yapıda olmalarından dolayı)

jeolojİk zamanlar

Q Dünya ilk oluşumundan günümüze kadar birçok aşamadan geçmiştir. Fosiller, kayaçların özellikleri, tabakaların yapısı ve uza-
nış şekilleri Dünya'nın geçmişi hakkında bilgi vermektedir.

Q Yer kabuğunun oluşması ve canlıların ortaya çıkmasından günümüze kadar geçen zaman Prekambrien, Paleozoik, Mezozoyik ve
Senozoyik olmak üzere birbirinden farklı dönemlere ayrılmıştır. Bu dönemlere jeolojik zamanlar denir.
Q Türkiye'nin bulunduğu alanda her jeolojik zamana ait arazilere rastlamak mümkündür.
Q I. Jeolojik Zaman: Yıldız Dağları, Zonguldak çevresi, Menderes - Menteşe arası - Anamur - Alanya arası, Bitlis ve Kırşehir
çevresinde bu zamana ait arazilere rastlanır.
Q II. Jeolojik Zaman: II. jeolojik zamanda Türkiye Tetis Denizi'nin bulunduğu alanda yer almaktaydı.
Q III. Jeolojik Zaman: Bu zamanda Kuzey Anadolu Dağları ile Toroslar meydana gelmiştir. Ülkemizdeki petrol ve bor yatakları
oluşmuştur. Ege Denizi ve Marmara Denizi oluşmuştur. Türkiye arazisi bugünkü görünümünü almıştır.
Q Kuzeyde Avrasya, güneyde Afrika ve Arap levhaları Anadolu'yu çevrelemiştir. Afrika ve Arap levhaları Anadolu'yu sıkıştır-
maktadır. Bu nedenle deprem sıklıkla görülür.
Q Kuzey Anadolu Fay Hattı (KAF): Saros Körfezi'nden (Marmara) başlayıp Marmara Denizi, Bolu, Düzce, Tosya (Kastamonu);
Suluova, Merzifon (Amasya), Erbaa, Niksar (Tokat) ve Erzincan üzerinden Van Gölü'ne kadar devam etmektedir.

Prekambriyen (İlkel Devir) Paleozoyik (I. Zaman) Mezozoyik (II. Zaman) Senozoyik (III. Zaman)

Q En eski kara ve deniz çanak- Q Masif adı verilen kıta çekir- Q Bu dönemde tortullanma- Q İnsan hayatı başlamıştır.

ları oluşmuştur. dekleri oluşmuştur. lar başlamıştır.
Q Buzul devirleri bu dönemde

Q İlk tek hücreli canlılar (bak- Q Masifler başkalaşıma uğra- Q Atlas Okyanusu oluşmaya başlamış ve bitmiştir.
teriler, algler - su yosunu) yarak dirençli ve sert kütle- başlamıştır. Q Türkiye'nin bugünkü görü-
ortaya çıkmıştır. ler hâline gelmiştir. Q Bu dönemin en önemli nümünü kazandığı zamandır.
Q Kıta ve okyanus çekirdek- Q Zonguldak ve çevresinde taş canlıları ammonitler ve Q Ege Denizi, İstanbul ve
leri oluşmuştur. kömürü yatakları oluşmuştur. dinozorlardır. Çanakkale Boğazları oluş-
Q Atmosfer oluşmaya başla- Q Pangea kıtası oluşmuştur. Q İlk memeliler ve kuşlar muştur.
mıştır. oluşmuştur. Q Himalayalar, Alpler, And
Q Sürüngenler, balıklar ve kara
Q Hayat başlamıştır. (bak- bitkileri ortaya çıkmıştır. Q Lavrasya ve Gondwana dağları, Atlas ve Hint
teri ve algler) kıtaları oluşmuştur. okyanusları oluşmuştur.
Q Appalaş, Ural, İskoçya ve Q Petrol, bor, linyit ve tuz
İskandinav kıvrım dağları Q Tetis Denizi oluşmuştur. yatakları oluşmuştur.
oluşmuştur.

Markaj Yayınları / 10. Sınıf Coğrafya 7
MARKAJ YAYINLARI