Page 66 - 10. SINIF FAVORİ COĞRAFYA DEFTERİM

ÖZETİN ÖZETİ Ünite 1: Doğal Sistemler

TÜRKİYE'DE toprak oluşumu ve toprak tİplerİ

Zonal (Yerli) Topraklar

Q Kahverengi Orman Toprakları: Özellikle Karadeniz kıyı kesiminde ve Yıldız Dağları'nda bu topraklara rastlanmaktadır. Humus
bakımından zengin, verimli ve koyu renkte olan bu topraklar tarım açısından oldukça elverişlidir. Bu toprakların kireç oranı
düşüktür.

Q Kırmızı Akdeniz Toprakları (Terra - Rossa): Organik madde bakımından fazla zengin değildir. Turunçgil, bağcılık ve zeytin
tarımı yapılmaktadır. Marmara Bölgesi'nin güney kesimi ile Akdeniz Bölgesi'nde yaygın olarak görülür. Humus bakımından
zengin, verimli ve koyu renkte olan bu topraklar tarım açısından oldukça elverişlidir.
Q Kahverengi ve Kestane Renkli Bozkır Toprakları: Denizden uzak iç bölgelerde step bitki örtüsü altında oluşur. Organik madde
bakımından fakirdir.
Q Çernezyom (Kara Topraklar): Karasal iklim bölgesinde görülür. Çayır bitki örtüsü altında oluşur. Humus bakımından zengindir.
Erzurum - Kars çevresinde ve Doğu Karadeniz Dağları'nda görülür.
Q Podzol Topraklar: Batı Karadeniz dağlarının yüksek kesimlerinde görülür.

İntrazonal Topraklar
Q Vertisoller: Tarımsal potansiyeli yüksektir. Üzerinde buğday ve ayçiçeği tarımı yapılır. Bu topraklara Anadolu'da taş doğuran
adı verilir. Kil oranı fazladır. Ergene, Muş Ovası ve Konya Havzası'nın bazı bölümlerinde görülür.
Q Tuzlu Topraklar: Kapalı havza veya eski göl tabanlarında oluşur. Tuz oranı fazladır. Tarım yapılamaz. Tuz Gölü çevresinde ve
Konya Ovası'nda Büyük ve Küçük Menderes'in denize yakın alanlarında görülür.
Q Rendzinalar: Yumuşak kireç taşları üzerinde oluşurlar. Akdeniz'in batısında, Ege ve Güney Marmara'da Trakya'da görülür.

Azonal Topraklar
Q Alüvyal Topraklar: Türkiye'de taşınmış toprakların en yaygın türü alüvyal topraklardır. Taşınmış toprakların tipik olarak
görüldüğü yerler, kıyı ve iç bölge ovalarıdır. İç bölgelerde Konya, Eskişehir, Erzincan; kıyılarda ise Çukurova, Bafra, Çar-
şamba ve Gediz gibi ovalarda yaygındır.
Q Litosoller: Litosollere erozyona açık yamaçlarda rastlanır. Litosoller taşlı topraklar olarak adlandırılır.
Q Kolüvyal Topraklar: Kolüvyal topraklara en çok dağ ve plato yamaçlarında rastlanır. Kuzey Anadolu Dağları ile Torosların
eteklerinde yaygındır. Tarıma elverişli değillerdir.
Q Regosoller: Daha çok İç Anadolu ve Doğu Anadolu'daki volkanik arazilerde rastlanır. Organik madde bakımından fakir top-
raklardır. Patates ve soğan tarımına elverişlidir.

TÜRKİYE'DE toprak kullanımı

Q Toprağın Tarımda Kullanılması: Türkiye'de farklı iklim tipleri farklı toprak türlerini oluşturmuştur. Farklı toprak türleri ise
değişik toprak isteği olan kültür bitkilerinin yetiştirilmesini sağlamıştır.
Q Toprağın Hayvancılıkta Kullanılması: Ülkemizde mera hayvancılığı bitki örtüsüne bağlı olarak yapılır.
Q Toprağın Ormancılıkta Kullanılması: Ormancılık toprağa dayalı bir etkinliktir. Bir bölgede orman oluşabilmesi için yağış ve
sıcaklığın yeterli olması gerekir. Türkiye topraklarının %27,6'sını ormanlar oluşturur.
Q Toprağın Sanayide Kullanılması: Türkiye'de toprağa dayalı sanayi oldukça gelişmiştir. Seramik, porselen, çömlek, tuğla ve
kiremit üretiminde ana ham madde olarak kullanılır.

MARKAJ YAYINLARI
66 Markaj Yayınları / 10.Sınıf Coğrafya