Page 65 - 10. SINIF FAVORİ COĞRAFYA DEFTERİM

Ünite 1: Doğal Sistemler ÖZETİN ÖZETİ

Toprakların Sınıflandırılması

Zonal (Yerli) Topraklar

Q Bulunduğu iklimin özelliklerini yansıtan yerli topraklardır.

Q Laterit: Yağışın fazla, sıcaklık ortalamasının yüksek olduğu Ekvatoral kuşağın toprağıdır. Aşırı yıkanmadan dolayı humus
oranı düşüktür. Rengi kiremit kırmızısıdır.

Q Kahverengi Orman Toprakları: Orta Kuşak'ta kışın yaprağını döken orman örtüsü altında oluşmuştur. Humusça zengindir.
Q Terra - Rossa: Akdeniz iklim bölgelerinde kalkerli kayaçlar üzerinde oluşmuş topraklardır. İçerisindeki demir, oksit mineralle-
rinden dolayı rengi kırmızıdır. Humus ve mineral bakımından zengindir.
Q Podzol: Nemli ve soğuk iklim bölgelerinde iğne yapraklı ormanların altında görülen toprak çeşididir. Humus oranı az, verimi
düşüktür. Yıkanmadan dolayı kül rengindedir.
Q Tundra: Kutuplara yakın yerlerde görülen yılın büyük bir bölümü donmuş hâlde bulunan topraklardır. Tarıma elverişli değiller-
dir. Kışın donmuş olan topraklar yazın bataklık hâline geçer.
Q Çöl Toprakları: Sıcaklık farkının yüksek olduğu çöl iklim bölgelerinde görülen topraktır. Yağış azlığından dolayı kireç ve tuz
miktarı fazladır. Tarıma elverişli değildir.
Q Çernezyom: Yazları yağışlı sert karasal iklim bölgelerinde uzun boylu çayırlar altında oluşan topraklardır. Humusça zengin
olduğundan zonal toprakların en verimlisidir.
Q Kahverengi Bozkır Toprağı: Bozkır bitki örtüsü altında 250 mm ile 400 mm yağış alan yerlerde oluşurlar. Humus oranı azdır.
Q Kestane Renkli Bozkır Toprağı: Bozkır bitki örtüsü altında 400 mm ile 600 mm yağış alan yerlerde oluşur. Humus bakımın-
dan zengindir.

İntrazonal Topraklar Azonal (Taşınmış) Topraklar

Q Oluşumunda ana kaya, yer şekilleri ve suyun etkili olduğu
topraklardır. Q Dış kuvvetlerin taşıdığı malzemeleri biriktirmesi sonucu
oluşmuş, taşınmış topraklardır.
Q Bu topraklarda bütün horizonlar tam olarak gelişmemiş-
tir. Sadece A ve C horizonları gelişmiştir. Q Alüvyal Topraklar: Akarsular tarafından taşınan ince mal-
zemelerin birikmesi ile oluşmuştur. Horizonları yoktur.
Q Halomorfik Topraklar: Kurak ve yarı kurak iklim bölge-
lerinde bulunan tuzlu ve karbonatlı topraklardır. Bitki Q Kolüvyal Topraklar: Eğimli yamaçlarda akarsuların taşıdığı
örtüsü oldukça cılızdır. iri yapılı malzemelerin birikmesiyle oluşmuş topraklardır.
Q Hidromorfik Topraklar: Taban suyu seviyesinin yüksek Q Morenler: Buzullar tarafından taşınan malzemelerin birik-
olduğu alanlarda bataklık hâlindeki topraklardır.
mesi ile oluşmuş topraklardır.
Q Kalsimorfik Topraklar: Kireç oranının yüksek olduğu ver-
tisol ve rendzina topraklarıdır. Kireçli ve marnlı arazide Q Lösler: Rüzgârların taşıdığı malzemelerin birikmesi ile oluş-
oluşan topraklara rendzina, killi ve kireçli arazide oluşan muş topraklardır. İnce unsurludur.
topraklara vertisol denir. Q Regosoller: Volkanlardan çıkan malzemelerin akarsular
5 Vertisoller: Özellikle eski göl tabanlarındaki killi ana- tarafından taşınıp birikmesi ile oluşmuştur.
kaya üzerinde oluşur. Dönen topraklar da denir.
Q Litosoller: Yamaçlarda erozyonla ince materyaller taşı-
5 Rendzinalar: Genellikle koyu renkte ve kireç yönünden nınca geriye taşlı topraklar kalır. Bu topraklara litosol
zengin olan topraklardır. Yumuşak kireç taşları üze- denir. Tarım değeri düşüktür.
rinde oluşurlar.

Markaj Yayınları / 10. Sınıf Coğrafya
MARKAJ YAYINLARI 65