Page 50 - 10. SINIF FAVORİ COĞRAFYA DEFTERİM

ÖZETİN ÖZETİ Ünite 1: Doğal Sistemler

Q Su canlılar için temel ihtiyaç olduğu gibi aynı zamanda bir yaşam ortamıdır. Ülkemizde önemli miktarda bulunduğu hâlde içile-
bilir su oranı oldukça azdır.
Q Ülkemize düşen yıllık yağış miktarı ortalama 650 mm olup Dünya ortalamasının (1000 mm) altındadır. Ülkemiz kişi başına
düşen su miktarı bakımından su azlığı çeken ülkeler arasında yer almaktadır.
Q Ülkemizin başlıca su kaynakları; denizler, göller, akarsular ve yeraltı sularıdır.

türkİye'dekİ sular

Türkiye'nin Akarsuları

Q Yatak eğimleri fazladır. Boyları genelde kısadır. Akış hızları yüksektir. Hidroelektrik potansiyelleri fazladır.
Q Önemli bir kısmı doğu - batı doğrultusunda akar. Denge profiline ulaşmamışlardır. Bu nedenle ulaşım ve taşımacılığa elverişli
değillerdir. Dar ve derin vadilerde akarlar. Bu nedenle baraj yapımı kolaydır.

Q Rejimleri düzensizdir. Ülkemiz sınırları içinde doğup ülke sınırları dışında denize dökülen akarsular; Fırat, Dicle, Aras, Kura
ve Çoruh'tur. Türkiye dışında doğup Türkiye'de denize dökülen akarsular; Asi ve Meriç'tir. Türkiye sınırları içindeki en uzun
akarsu; Kızılırmak'tır.

Coğrafi Bölgelere Göre Akarsular

Akdeniz Bölgesi: Dalaman, Aksu, Göksu, Seyhan, Ceyhan,
Marmara Bölgesi: Meriç, Susurluk, Sakarya
Asi, Manavgat
Karadeniz Bölgesi: Filyos, Bartın, Kızılırmak, Yeşilırmak, Hur- İç Anadolu Bölgesi: Sakarya, Porsuk, Kızılırmak
şit, Çoruh

Ege Bölgesi: Gediz, Büyük Menderes, Küçük Menderes, Bakırçay Güneydoğu Anadolu Bölgesi: Fırat, Dicle

Türkiye'nin Gölleri

Q Dört tarafı kara ile çevrili olan durgun su kütlelerine göl denir. Türkiye'deki göllerin yükseltileri batıdan doğuya doğru artar.

Q Göllerimizden; tuz ve soda üretimi, enerji üretimi, ulaşım, turizm ve balıkçılık gibi alanlarda faydalanılır.
Q Göl bakımından en zengin bölgemiz Akdeniz, en fakir bölgemiz Güneydoğu Anadolu Bölgesi'dir.

Türkiye'de Göl Çeşitleri ve Bulunduğu Yerler

Doğal Göller

Tektonik Göller: Türkiye'de en fazla görülen göl çeşididir. Manyas, Doğal Set Gölleri: Vadi önlerinin çeşitli nedenlerle
Ulubat, İznik, Sapanca, Tuz, Akşehir, Eber, Acıgöl, Burdur ve Hazar kapanması sonucu oluşan göllerdir.
Gölü örnektir.
Volkanik Göller: Volkanik faaliyetler sonucunda olu-
Karstik Göller: Karstik arazideki çukurların su ile dolması ile oluşur.
Türkiye'de en fazla Akdeniz Bölgesi'nde görülür. şan çukurların su ile dolmasıyla oluşur. Bunlar; maar,
kaldera ve krater gölleridir. Başlıcaları; Nemrut,
Buzul Gölleri: Ortalama yükseltinin fazla olduğu yerlerde görülür. Gölcük, Meke Tuzlası ve Acıgöl'dür.

50 Markaj Yayınları / 10.Sınıf Coğrafya
MARKAJ YAYINLARI