Page 16 - tyt-agresif-turkce

44 SÖZCÜKTE VE SÖZ GRUPLARINDA ANLAM

TEST 20 3 Kelimelerin engin dil denizindeki seyri elbette merak
SÖZCÜKTE VE SÖZ konusudur. Bugünün insanı günlük hayatta kullanı-
lan bir kelimenin tarih içinde farklı anlamları olabi-
GRUPLARINDA ANLAM leceğini pek düşünmez. İşte bu değişik anlamları
merak etmeye başladığımız andan itibaren o durgun
1 Atasözleri ve deyimler ait oldukları milletin karak- denizin hareket halinde olduğunu fark ederiz. Keli-
ter, gelenek, tutum, davranış ve inançlarını yansıtır. melerin takip ettiği seyir, aslında bizim kültür tarihi-
Bu nedenle bir toplumun değer yargılarını bu söz- mizin, medeniyet tarihimizin değişimini ve gelişimini
EDİTÖR YAYINEVİ
lerden hareketle anlamaya çalışanlar, atasözleri ve anlamamıza, açıklamamıza yardımcı olur.
deyimlerin bu özelliklerini göz önünde bulundur-
malıdırlar. Bu parçada geçen "Kelimelerin engin dil denizin-
deki seyri" sözüyle anlatılmak istenen aşağıda-
Buna göre;
kilerden hangisidir?
I. Çingeneye kadılık vermişler önce babasını
asmış. A) Kelimelerin zamana ve mekâna göre farklı
II. Alçak uçan yüce konar, yüce uçan alçak konar- anlamlar kazanması
mış. B) Kelimelerin geniş, bir tarihî serüvene sahip
III. Sivrisinek kavağın arkasına gizlenmiş; “Ne dilin içindeki hareketliliği
yapıyorsun?” diyenlere “Kavak bana yaslanı-
yor.” demiş. C) Kelimelerin kültür ve medeniyet tarihi içindeki-
macerası
IV. Alçak yerde, tepecik kendini dağ zannedermiş.
D) Kelimelerin dil içinde kazandığı farklı anlamlar
V. Abdal ata binince bey oldum sanır, şalgam aşa
girince yağ oldum sanırmış. E) Kelimelerin bir milletin kültür ve medeniyet tari-
hine katkıları
numaralanmış atasözlerinden hangisi anlamı
yönüyle diğerlerinden farklıdır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

2 Türk insanı kimi öğütlerini çeşitli böcek isimlerini 4 (I) Kültürümüzdeki atasözleri ve deyimler, uzun
de kullanarak atasözleri ile, kimi durumları da uzun anlatılabilecek şeyleri birkaç kelime veya
deyimlerle anlatır. Mesela, uygunsuz kişilerle otu- bir cümle ile kısaca ve edebî bir şekilde anlatır.
rup kalkan insanın düşeceği durumu (I) “Ahmak (II) Zaten atalarımız çok konuşmaktan pek hoş-
iti yol kocatır.” atasözüyle anlatırken, işe yaramaz lanmazlar; az konuşmayı öğütlerler. (III) Öğüt
olmakla birlikte her şeyin bir isteklisi yahut alacak- demişken aslında her atasözü bir genel kural, bir
lısı olabileceğini ifade için (II) “Bitli baklanın kör ilke taşıyan öğütlerden oluşur. (IV) Bazıları gün-
alıcısı olur.” atasözünü, küçük gibi görünen bir şey lük hayatımıza, sosyal ilişkilerimize hatta arkadaş
kötü ve olumsuz izlenim bırakır anlamında da (III) seçimimize varıncaya kadar dikkat etmemiz gerek-
“Sinek küçüktür ama mide bulandırır.” atasözünü tiğini vurgular. (V) Bazıları da sosyal ilişkilerde yar-
kullanır. Yine sıkıntı içinde yaşayan bir kişinin bir dımlaşmadan öte cömert olmayı önerir.
süre sonra varlık yönünden güçlenmesini ifade Numaralanmış cümlelerdeki açıklamalara
etmek için (IV) “biti kanlanmak”, olmayan şeyler- aşağıdaki atasözlerinden hangisi örnek olarak
den yararlanmaya çalışmak anlamında (V) “pireyi gösterilemez?
deve yapmak”, müşterisi olmayıp boş durmak anla-
mında (VI) “sinek avlamak” deyimleri kullanılır. A) IV. cümle: Üzüm üzüme baka baka kararır.
Bu parçada numaralanmış deyim ve atasöz- B) II. cümle: Söz gümüş ise sükut altındır.
lerinden hangileri parçada verilen anlamlarla C) V. cümlede: El eli yıkar, iki el de yüzü.
uyuşmamaktadır?
D) I. cümle: Anlayana sivrisinek saz, anlamayana
A) I ve III B) Yalnız IV C) Yalnız V davul zurna az.
D) I ve V E) II ve VI E) III. cümle: Komşu komşunun külüne muhtaçtır.