Page 40 - 9-sinif-matematik-odn
P. 40

182                                                                       VERİ
       DAİRE GRAFİĞİ
       Verilerin,  daire  dilimleriyle  gösterilmesiyle  olu-
       şan grafiklerdir. Verilerin bütüne olan oranlarını,   Televizyon  Bulaşık
       yüzde veya merkez açı ölçüleri gösterilerek ha-             Makinesi
       zırlanır. Her bir daire diliminin içine veya yanına,   108 o  120 o
       o  değişkenin  adı  ve  yüzdelik  dilimi  yazılır.  Mer-  24  o
       kez açılar kullanılacaksa her bir değişkene düşen        60 o 48 o
       merkez açılar ve bunların toplamları 360° olacak      Çamaşır
       şekilde daire dilimlerine ayrılır.         Fırın     Makinesi
       F    Daire grafiği kesikli veriler için kullanılır.                 Buz Dolabı
                                                   Örnek:
                     EDİTÖR YAYINEVİ
          Örnek:                                 Kasa
                                                 sayısı
       Tablo: Fabrikada bir ayda satılan beyaz eşyaların   40
       sayısı                                   35
                                                30
                                                25
         Beyaz                                  20
         eşya     Buzdolabı          Televizyon  15
          adı          Çamaşır   Makinesi  Bulaşık  Makinesi  Fırın  10
                                                 5
                                                                                 Gün
         Beyaz                                      1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.10.11.12.13.14.  sayısı
         Eşya   280   350    700   630  140     Yukarıda  verilen  grafik  bir  komisyoncunun  iki
         Sayısı                                 haftada sattığı meyvelerin kasa sayısını göster-
                                                mektedir.  Aşağıda  verilen  soruları  grafiğe  göre
       Yukarıdaki tabloda verilen verileri daire grafiği ile   cevaplayınız.
       gösterelim.
                                                1. Bir günde ortalama kaç kasa meyve satılmıştır?
          Çözüm:                                A) 15   B) 18   C) 20    D) 22   E) 25

       Toplam satılan beyaz eşya sayısı,           Çözüm:
       280 + 350 + 700 + 630 + 140 = 2100’dür.     Σ x  350
                                                X =   =   =  25
       Verileri daire grafiğine 360 derecelik açıyla oran-  n  14
       tılı olarak yerleştirelim. Herhangi bir verinin tüm   Doğru cevap E seçeneğidir.
       veri toplamına bölünüp 360 ile çarpılmasıyla bu   2. Verilerin tepe değeri nedir?
       veriye ait merkez açıyı buluruz.         A) 15   B) 20   C) 25    D) 30   E) 35

       F    360 .   280   = 48° →  Buzdolabına düşen mer-  Çözüm:
               2100
                          kez açı 48° dir.
                                                Tepe değer yani mod en çok tekrar eden sayı de-
       F    360 .   350   = 60° →  Çamaşır makinesine dü-  mektir. Veriler arasında en çok tekrar eden değer
               2100                             30’dur. Doğru cevap D seçeneğidir.
                          şen merkez açı 60° dir
                                                3. Veri grubunun ortanca değeri aşağıdakilerden
               700
       F    360 .   2100  = 120° →  Bulaşık makinesine dü-  hangisidir?
                           şen merkez açı 120° dir.  A) 20   B) 22,5   C) 25   D) 27,5   E) 30
               140
       F    360 .   2100  = 24° →  Fırına düşen merkez açı   Çözüm:
                          24° dir.              Verileri küçükten büyüğe sıralayalım.
               630
       F    360 .   2100  = 108° →  Televizyona düşen   10, 15, 20, 20, 20, 20, 25, 30, 30, 30, 30, 30, 35, 35
                           merkez açı 108° dir.
   35   36   37   38   39   40   41   42