Page 23 - 6. sınıf data bursluluk sınavı konu anlatımlı

İNSANLAR, YERLER VE ÇEVRELER

DATA YAYINLARI

DÜNYANIN NERESİNDEYİM? s Ekvator’dan kutuplara
doğru gidildikçe para-
z Bir noktanın dünya üzerindeki yerine coğrafi lellerin boyları kısalır.
konumu denir. Coğrafi konum matematik konum ve Buna karşılık paralel
özel konum olarak ikiye ayrılır. numaraları büyür.
Yerin Dönme Ekseni Paralel Daire s İki paralel arası uzak-
Kuzey Kutbu lığa bir enlem dere-
cesi denir. Matematik
P Meridyen konumu daha ayrıntılı
Başlangıç Meridyeni M β Ekvator s 90° paralelleri nokta halindedir.
olarak belirleyebilmek için her paralel dairesi 60
dakikaya, her dakika 60 saniyeye bölünmüştür.
φ
Paraleller birbirleriyle kesişmezler, birleşmezler.
s
φ: Boylam
Ardışık iki paralel arası uzaklık yaklaşık olarak
Güney Kutbu β: Enlem s Paraleller doğu - batı doğrultusunda uzanırlar.
s
111 km’dir.
Matematik Konum: Bir yerin Ekvator’a ve başlangıç
meridyenine olan uzaklığını ifade eder. Paralel ve b. Meridyen
meridyenlerden oluşmaktadır. z Bir kutuptan diğer

Özel Konum: Bir yerin kendine ait özellikleridir. Yani kutba ulaşan, paralel-
denizellik, karasallık, yükselti, jeopolitik konum özel leri dik açıyla kesen
konum içerisinde değerlendirilir. hayali yarım çemberlere
meridyen denir.

Ekvator z Meridyenlerin, başlan-
gıç meridyenine (Gre-
z Dünya’yı iki eşit parçaya ayırdığı varsayılan hayali enwich) olan uzaklığının
yatay çizgiye Ekvator denir. açı cinsinden değerine
z Ekvator 0° dir. ise boylam denir.
a. Paralel

z Ekvator’a paralel olarak çizildiği varsayılan hayali Meridyenlerin Özellikleri
çemberlere paralel denir. s Başlangıç meridyeninin 180 doğusunda, 180

z Paralel çemberlerinin, başlangıç paraleline (Ekva- batısında olmak üzere toplam 360 meridyen yayı
tor) olan uzaklığının açı cinsinden değerine ise vardır.
enlem denir. s Başlangıç meridyeni, İngiltere’nin başkenti Lond-
ra’nın Greenwich (Grinviç) gözlemevi yakınların-
Paralellerin Özellikleri dan geçen meridyen kabul edilir.

s Ekvator’un 90 kuzeyinde, 90 güneyinde olmak s İki meridyen arası açısal uzaklığa boylam dere-
üzere toplam 180 paralel bulunur. cesi denir.
s Başlangıç paraleli Ekvator’dur. s Sadece Ekvator üzerinde iki meridyen arası
uzaklık 111 km’dir. Kutuplara doğru gidildikçe bu
En büyük paralel dairesi Ekvator’dur.
s uzaklık azalır.