Page 15 - Eğitim Bilimleri Tek Kitap Konu Anlatımı

BÖLÜM 1
EĞİTİM İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR BÖLÜM 1

TEMEL KAVRAMLAR

Eğitim Kültür

Eğitim; bireyin davranışlarında kendi yaşantıları yoluyla, kasıtlı z Doğanın dışında insanoğlunun ortaya koyduğu maddi
olarak istendik davranış değişikliği meydana getirme sürecidir. ve manevi her şeydir.
z Doğumdan sonra kazanılır ve öğrenilir.
z Birey kendisi deneyimlemelidir.
z Öğrenilen bu değerler nesiller boyu korunabilir.
z Birey özgür iradesiyle süreçte bulunmalıdır.

z Davranış değişikliği ile sonuçlanmalıdır.
Kültürleme
z Eğitim bireyi kültürleme sürecidir.
z Kültürel değerlerin bireye kazandırılması sürecidir.
Birey z Toplumun kültürü istendik olarak aktarılırsa "Formal
eğitimdir." Toplumun kültürü rastgele aktarılırsa "İnfor-
z Biyolojik, psikolojik ve sosyokültürel etkenlerin oluşturdu- mal eğitimdir."
ğu özgün varlık birey olarak tanımlanabilir. Bireyin biyolojik Örnek: Toplumun mevcut kültürü nesilden nesile aktarması
özellikleri fizyolojik ihtiyaçlarından ileri gelir. Bireyin psikolojik
özellikleri gelişim ve öğrenme psikolojisiyle açıklanabilir.
Zoraki Kültürleme
z Birey sosyal bir varlık olması dolayısıyla içinde bulunduğu top-
lumla uyum içinde yaşar. Birçok davranışın temelinde fizyolo- z Kültürel değerlerin bireye özgür iradesi dışında aktarıl-
jik dürtüler vardır. Yeme, içme, uyuma vs. Hayvanlar fizyolojik masıdır.
ihtiyaçları kullanılarak koşullanır ve öğrenirler fakat bunu eği- z Birey isteyerek süreçte bulunmadığı için eğitim kavra-
tim kavramıyla ilişkilendirmek güçtür. mının dışında kalır.

Örnek: Beyin yıkama ve propaganda
Davranış

z Organizmanın etkiye karşı gösterdiği tepki ya da tepkiye kar- Kasıtlı Kültürleme
şı gösterdiği etkidir.
z Kültürel değerlerin bireye planlı programlı aktarılması
z Eğitim açısından davranışın gözlenebilir, ölçülebilir ve istenilir sürecidir.
olması gerekir. İstenilen davranışın oluşması için öğrenme ve z İstendik değerler aktarılır.
öğretme kavramlarından faydalanır. Her davranış öğrenme z Bireyin özgür iradesi vardır.
değildir. Örnek: Çocuklara yemek yemenin öğretilmesi.

z Alkol, ilaç vb. madde kullanımına bağlı ortaya çıkan davranış- Okulda öğrenilen her şey.
lar geçicidir, öğrenme ise kalıcı izli olmalıdır.
Gelişigüzel Kültürleme
Yaşantı
z Ortamdaki uyaranların kişiyi kültürlemesidir.
z Bireyin çevresiyle girdiği etkileşim sonucu edindiği izlenim- z Sonuç istendik olmayabilir.
lerdir. Örnek: Çocuğun konuşmayı öğrenmesi.
Arkadaşlarından kavga etmeyi öğrenmesi
Yaşanılmış yaşantı

z Bireyin çevresiyle olan her türlü etkileşimidir. Yaşanan bir ola- Kültürleşme
yı ifade eder fakat davranış değişikliği oluşturmaz.
z İki farklı kültüre sahip bireyler arasındaki kültür alışve-
rişidir.
Kazanılmış yaşantı
Örnek: Avrupa Birliğine üye ülkelerin birbirini etkilemesi
z Yaşanılmış yaşantı sonucunda oluşan kalıcı izli davranış de-
ğişikliğidir. Bireyin bu yaşantıdan çıkardığı derstir.
Kültürlenme
Örnek: Duygu’nun babasının getirdiği elmaları yemesi bir yaşan-
tıdır. Duygu’nun yediği elmadan kurt çıkması dolayısıyla, bir daha z Kültürleme süreci sonucu bireyin kültüre ait özellikleri
elma yemek istememesi kazanılmış yaşantıdır. kazanmasıdır. Yenilik olduğu için sentez vardır.

Eğitim Bilimleri 277