Page 63 - 2024 KPSS TEK KİTAP KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

1. TEMEL HUKUK BİLGİLERİ

BÖLÜM

TOPLUMSAL HAYATI DÜZENLEYEN Maddi Hukuk
KURALLAR ² Toplumu oluşturan kişilerin birbirleri ve toplum ile
² Toplumu oluşturan bireylerin uymak zorunda olduk- olan ilişkilerini düzenleyen, kişilerin sahip olduğu hak
takdirde kişi toplumsal çevre tarafından kınanır. Ahlak YAYINEVİ
ları ödevleri ve kullanacakları yetkileri belirten kural- ve yüklendiği borçları belirleyen kurallardır.
lara toplumsal hayatı düzenleyen kurallar adı verilir. Şekli Hukuk
Bu kurallar dörde ayrılır:
² Uyuşmazlıkların çözümünde izlenecek usulü göste-
Din Kuralları
ren kurallara şekli hukuk denir.
² İnsanın inançlarıyla ilgili ilişkilerini düzenleyen kural- Tarihi Hukuk
lardır. Din kurallarının yaptırımı manevidir.
² Yürürlükten kalkmış olan hukuktur.
Görgü Kuralları
² İnsanların, diğer insanlarla birlikte olduklarında gös- Hukuk Kurallarının Özellikleri
termeleri gereken davranışlardır (Oturma, yeme,
içme, giyinme... vb.). Başka bir ifade ile sosyal hayatta ( Hukuk kuralları soyuttur ve herkese uygulanır.
uyulması gereken kurallardır. Görgü kurallarının yap- ( Hukuk kuralları tek bir olaya değil aynı kategoriye
tırımı manevidir. giren bütün olaylara uygulanır.
EDİTÖR
Ahlak Kuralları ( Hukuk kuralları toplumsal yaşamı düzenler.
² Ahlak kuralları iyiliğe, vicdanî ödevlere ilişkin kurallar ( Hukuk kuralları değişken ve süreklidir.
bütünüdür. Ahlak kurallarına uygun hareket edilmediği ( Hukuk kuralları yaptırımlarla kuvvetlendirilmiştir.
( Hukuk kuralları geneldir.
kurallarının yaptırımı manevidir.
Hukuk Kuralları
HUKUK KURALLARININ ÇEŞİTLERİ
² Sosyal hayatı düzenleyen kurallar içinde büyük önem
taşıyan hukuk kuralları, insanların birbiriyle ve toplum ile Emredici (Amir) Hukuk Kuralları
olan ilişkilerini düzenler. Hukuk kurallarının yaptırımı ile Tarafların kesinlikle uymak zorunda oldukları, ortadan
diğer kuralların yaptırımları arasındaki fark, hukuk kural- kaldıramadıkları kurallardır. Örneğin; kapalı mekânlarda
larının yaptırımının devlet gücüyle desteklenmiş olması- sigara içmenin yasaklanmış olması
dır. Yani hukuk kurallarının yaptırımı maddidir. Örneğin;
suç işleyen bir kişi hapis cezasına çarptırılır. Tamamlayıcı Hukuk Kuralları

HUKUK KAVRAMININ ÇEŞİTLİ ANLAMLARI Tarafların irade serbestisine sahip olduğu durumlarda
onların iradelerindeki eksiklikleri tamamlamak amacıyla
Pozitif (Müspet) Hukuk konulmuş hukuk kurallarıdır. Tamamlayıcı hukuk kuralına

² Bir ülkede yürürlükte bulunan yazılı ve yazısız hukuk aykırı davranmanın herhangi bir yaptırımı yoktur. Taraf-
kurallarının tümüne pozitif (müspet) hukuk denir. ların bir anlaşma yaparken her türlü hususu önceden
göz önüne almadıkları durumlarda onların eksik bıraktığı
Mevzu Hukuk hususları tamamlayıcı hukuk kuralları doldurur.
² Bir ülkede yetkili bir makam tarafından konulmuş ve
yürürlükte bulunan yazılı hukuk kurallarının tümüne Yorumlayıcı Hukuk Kuralları
mevzu hukuk denir. Taraflarca düzenlenmiş, ancak yeteri kadar açıklık taşı-
mayan durum ve davranışların açıklığa kavuşturulma-
Tabii (Doğal) Hukuk sında kullanılan hukuk kurallarıdır. Örneğin; kira bedeli
² İdeal, yani “olması gereken hukuk” kavramını ifade ay başında ödenmek üzere kararlaştırılmış ama ay başı-
eder. Mükemmeliyetçi bir özellik taşır. Yürürlükteki nın hangi gün olduğu belirtilmemişse kanuna göre bu,
kanunlardan çıkan değil doğadan kaynaklanan hukuk ayın ilk günüdür.
demektir.