Page 17 - Türkiye Şeker Fabrikaları Konu Anlatımlı

TÜRKÇE VE DİL BİLGİSİ

9. ÜNİTE
YAZIM KURALLARI

1. BÖLÜM

DATA YAYINLARI
 NOTNOT

EKLERİN VE BAĞLAÇLARIN YAZIMI  Bazı sözcüklerde "ki" bağlacı bitişik yazılır. (oysaki,
mademki, çünkü, halbuki, meğerki, sanki, belki)
A. -KEN EKİNİN YAZIMI
Örnek Soru
Büyük ünlü uyumuna uymayan bu ekin aslı “i-ken”dir. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?
Getirildiği sözcüğün son sesi ne olursa olsun ince yazılır: A) Bana yardım eder mi ki?
Ɖ okur-ken, yazar-ken, gelir-ken, söyler-ken B) Öylesine yorulduki bayıldı.
İstenildiği takdirde “iken” olarak ayrı da yazılabilir: C) Oysaki ben bunu bilmiyordum.
Ɖ okur iken, yazar iken, gelir iken, söyler iken D) Sendeki evrakları getirdin mi?
E) Evde ekmek kalmamış ki.
B. “Kİ”NİN YAZIMI Çözüm
B seçeneğindeki “ki” bağlaçtır ve ayrı yazılması gerekirken bitişik
Türkçede kullanılan üç farklı “ki” vardır. yazılarak yazım yanlışı yapılmıştır.
Cevap B
Sıfat Yapan “-ki”
Eklendiği sözcüğe bitişik yazılır. Sözcüğe aitlik anlamı C. “Mİ” SORU EKİNİN YAZIMI
katar. Cümleden çıkarıldığında anlam bozulur. Ek halin-
dedir. o “mi” soru eki kendinden önceki sözcüklerden
Ɖ Alt satırdaki cümleler oldukça güzel. ayrı, kendinden sonraki kişi ve ek fiil ekleriyle
Ɖ Evdeki çiçekleri sulamalısın. bitişik yazılır:
Ɖ Akşamki düğüne hep beraber gittik. Ɖ Bahçedeki çiçekleri sulayabilir misin?
Ɖ Bu sözleri söyleyen o muydu?
İlgi Zamiri Olan “-ki”
o “mi” soru eki son sese bağlı olarak ünlü
Ek halindedir. Sözcüğe bitişik yazılır. Daima bir ismin
yerini tutar ve cümleden çıkarılırsa anlam bozulur. uyumlarına uyar:
Ɖ Benim kalemim bozuk, seninki sağlam (senin kale- Ɖ Gördün mü? Kaldı mı? Yazıyor mu? Uzak mı?
min)
Ɖ Romanın kurgusu (romanınki) o “mi” eki soru görevi dışında, belirteç yapma
Ɖ Çocuğun defteri (çocuğunki) durumunda da ayrı yazılır:
Ɖ Akşam oldu mu vadiler kararır.
Bağlaç Olan “ki” Ɖ Şu tepeyi de aştık mı Yeşil Vadi'ye vardık demektir.

Sözcük gruplarını ya da cümleleri anlam ilgisiyle birbi-
rine bağlayan ki bağlacı her zaman ayrı yazılır. Cüm- D. “DE”NİN YAZIMI
leden çıkarıldığında cümlenin anlamı bozulmaz. Yük-
lemden ve çekimli fiillerden sonra gelen “ki”ler daima “de” Bağlacının Yazımı
bağlaçtır. Bağlaç olan “de” daima ayrı yazılır. Cümleden çıkarıl-
Ɖ Türk dili dillerin en zenginlerindendir; yeter ki bu dil dığında cümlenin anlamı daralabilir, ama bozulmaz.
şuurla işlensin. Genellikle “dahi, bile” anlamlarına sahiptir.
Ɖ Hava o kadar güzel ki kendimi sokağa attım. Ɖ Seninle birlikte ben de geleceğim.
Ɖ Sandım ki çok değer veriyor bana. Ɖ Sen de onlar kadar çabalamalısın.
Ɖ Bu sonuca bakarak şöyle diyebiliriz ki güzel işler Ɖ Kurunun yanında yaş da yanar.
başarmışız. Ɖ Gel de çık işin içinden.