Page 10 - cte sayman hazırlık kitabı 1-2. cilt

4. ÜNİTE TÜRKÇE VE DİL BİLGİSİ

1. BÖLÜM YAZIM KURALLARI

DATA YAYINLARI
EKLERİN VE BAĞLAÇLARIN Bağlaç olan “ki”
YAZIMI
Sözcük gruplarını ya da cümleleri anlam ilgi-
-KEN EKİNİN YAZIMI siyle birbirine bağlayan “ki” bağlacı her zaman
ayrı yazılır. Cümleden çıkarıldığında cümlenin
Büyük ünlü uyumuna uymayan bu ekin aslı anlamı bozulmaz. Yüklemden ve çekimli fiiller-
“iken”dir. Getirildiği sözcüğün son sesi ne olur- den sonra gelen “ki”ler daima bağlaçtır.
sa olsun ince yazılır:
t Türk dili dillerin en zenginlerindendir, yeter ki
t okur-ken, yazar-ken, gelir-ken, söyler-ken...
bu dil şuurla işlensin.
İstenildiği takdirde “iken” olarak ayrı da yazı- t Hava o kadar güzel ki kendimi sokağa attım.
labilir:
t okur iken, yazar iken, gelir iken, söyler iken... NOT

NOT Dilimizde bazı sözcüklerde kullanılan “ki”ler
sözcükle kalıplaşmış olduğundan sözcük-
İken ünlüyle biten kelimelere ek olarak geti- ten ayrı yazılmaz. (sanki, oysaki, belki, me-
rildiğinde başındaki “i” ünlüsü düşer ve ara- ğerki, hâlbuki, çünkü, mademki)
ya “y” ünsüzü girer: t Kim bilir belki yarın belki yarından da yakın.
t okulday-ken (okulda iken)
t Oysaki adam hiç katil birine benzemiyordu.
t yolday -ken (yolda iken)
Kişi ve işaret zamirlerinden sonra gelen “ki”
de bağlaç olup ayrı yazılır:
“Kİ”NİN YAZIMI t Bizler ki o Fatih’in evlatlarıyız.

Türkçede kullanılan üç farklı “ki” vardır. t Vaziyet o ki bu iş olmayacak.
Sıfat yapan “-ki”: “ki” bağlacı şüphe ve pekiştirme göreviyle
de kullanılabilir:
Eklendiği sözcüğe bitişik yazılır. Eklendiği Çağırsam, benimle gelir mi ki?
sözcüğe aitlik anlamı katar. Cümleden çıkarıl- t
dığında anlam bozulur. Ek halindedir. NOT
t Alt satırdaki cümleler oldukça güzel. “ki”den sonra “-ler” ekini getirdiğimizde an-
t Evdeki çiçekleri sulamalısın.
lamlı bir sözcük oluşuyorsa “ki” bitişik ya-
İlgi zamiri olan “-ki”: zılır ve ektir. Eğer “ki”den sonra “-ler” ekini
getirdiğimizde anlamlı bir sözcük oluşmu-
Ek halindedir. Sözcüğe bitişik yazılır. Daima yorsa “ki” bağlaçtır ve ayrı yazılır.
bir ismin yerini tutar ve cümleden çıkarılırsa t Bu bahçedeki (bahçedekiler) ağaçlar ne za-
anlam bozulur. man meyve verecek. (ek)
t Benim kalemim bozuk, seninki sağlam. (se- t Neşeli olun ki (olunkiler) genç kalasınız.
nin kalemin) (bağlaç)
t Sınıftakiler beni beklesinler. (öğrenciler)