Page 17 - 2023 SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI GYS KONU ANLTIMI - DATA YAYINLARI

3. PARAGRAF BİLGİSİ

BÖLÜM

PARAGRAF NOT

Paragraf; bir düşünceyle ilgili cümleler top- Ana düşünce, paragrafın başında olabilece-
luluğu, bir ana düşünceyi açıklayan cümleler ği gibi ortasında ya da sonunda da olabilir.
Kimi durumlarda ana düşünce açıkça belir-
kümesi, bir düşünce birimi olarak da tanımla-
nabilir. İyi ve sağlam kurulmuş her paragraf şu tilmez, bütün paragrafa sindirilir.
özellikleri taşımalıdır:
DATA YAYINLARI
t Paragrafı oluşturan cümleler dil, düşünce PARAGRAFTA YARDIMCI
ve anlatım özelliği yönüyle birbirine bağlı DÜŞÜNCELER
olmalıdır.

t Paragrafı oluşturan cümleler belli bir dü- Bir paragrafta konuyu açıklamaya ve ana dü-
şünceyi (ana düşünceyi) dile getirmelidir. şünceyi buldurmaya yarayan cümlelere yar-
t Paragrafın her cümlesi bir zincirin halkaları dımcı (yan) düşünceler denir.
gibi dil ve düşünce yönünden birbirine bağ-
lı olmalı; paragrafta, paragrafın konusu ve Her paragrafta bir ana düşünce olmasına
düşüncesiyle uyumsuz bir cümle yer alma- rağmen birden çok yardımcı düşünce vardır.
malıdır. Parça eksik ve yanlış anlaşılırsa ana düşün-
ce ile yardımcı düşünceler birbirine karıştırılır.
Parçada asıl anlatılmak (vurgulanmak) istenen
PARAGRAFTA KONU ana düşünce; okuru ana düşünceye götüren,
okura bu konuda kılavuzluk eden düşünceler
Paragrafta üzerinde durulan, hakkında söz
söylenen düşünce, olay ya da duruma konu ise yardımcı düşüncelerdir.
denir. Yardımcı düşünceler paragrafta tanımlama,
Bir paragrafın konusunu bulabilmek için yazı- örnekleme, karşılaştırma, tanık gösterme tek-
da “Ne üzerinde duruluyor?”, “Ne hakkında söz nikleriyle dile getirilebilir. Bütün bunlar ana
söyleniyor?” sorularına yanıt bulmamız gerekir. düşünceyi ortaya koymak amacına yöneliktir.

Yardımcı Düşüncelerin Belirlenmesi
PARAGRAFTA ANA DÜŞÜNCE
Ana düşünceyi kavramanın ikinci aşaması
Ana düşünce, parçada asıl vurgulanmak iste-
nen, konuyla ilgili olarak okuyucuya kavratıl- yardımcı düşünceleri belirlemektir. Bunun için
maya çalışılan düşüncedir. Bir başka söyleyiş- “Yazar konunun açıklamasını yaparken hangi
le yazarı yazı yazmaya iten amaçtır. ayrıntılardan yararlanıyor?” sorusuna cevap
bulmak gerekir. Bu soruya verilen karşılıklar
Ana Düşünce Nasıl Belirlenir? yardımcı düşünceleri verir.
Parça okunduktan sonra, “Bu parçada yazarın
asıl anlatmak istediği nedir?” sorusuna doğ- PARAGRAFIN YAPISI
ru bir cevap alınırsa ana düşünce belirlenmiş
olur. Paragraf, biçimsel yönden cümleler toplulu-
ğudur. Paragrafı oluşturan cümleler anlam ve