Page 16 - 2023 SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI GYS KONU ANLTIMI - DATA YAYINLARI

2.
CÜMLEDE ANLAM
BÖLÜM

ANLAM ÖZELLİKLERİ Neden-sonuç cümleleri aynı zamanda gerek-
BAKIMINDAN CÜMLELER çe bildiren cümlelerdir.

YAKIN ANLAMLI CÜMLELER
AMAÇ-SONUÇ CÜMLELERİ
Savunduğu düşünce bakımından aynı doğrul-
tuda olan cümlelerdir. Yakın anlamlı cümleler- Bu ilgi “için, -mek üzere, -mek için” ekle-
DATA YAYINLARI
de konu ve bakış açısı aynıdır. ri ya da ilgeçleriyle sağlanır.
t Sanatçının amacı çevresine ayna tutmak de- t Mutfak giderlerini karşılamak için biraz para
ğil, aynaya yansıyanları tekrardan biçimlen- ayırdım.
dirmektir.
t Arkadaşını karşılamak üzere gara gitti.
t Sanatçı, gözlem gücünden yararlanırken
seçtiği ayrıntıları olduğu gibi değil yeniden Cümledeki “için” sözcüğü yerine “ama-
kurgulayarak anlatır. cıyla” sözcüğü kullanılabiliyorsa o cüm-
le amaç-sonuç cümlesidir; kullanılamı-
yorsa neden-sonuç cümlesidir.
ANLAMCA ÇELİŞEN CÜMLELER
t Öğretmen olmak için çok çalışıyor. (amaç-
Savunulan düşünce bakımından birbirine ters sonuç)
düşen, karşıt yargılar içeren cümlelerdir. t Geç kaldığı için sınava giremedi. (neden-so-
nuç)
t Sanatçı içinde bulunduğu toplumun sorunla-
rını, sıkıntılarını eserinde anlatmalıdır.
t Ancak toplum gerçeklerinden uzaklaşan sa- NOT
natçı sanatta yetkinliğe erişebilir.
Amaç-sonuç cümlelerinde amaçlanan şeyin
gerçekleşip gerçekleşmediği belli değildir.
Ancak neden-sonuç cümlelerinde sonuç
NEDEN-SONUÇ CÜMLELERİ gerçekleşmiştir.

Bu ilgi “-den, -dığından, -dığı için, -den dola-
yı, için, çünkü, ki, diye” sözcük ya da ekleriyle KOŞUL (ŞART) CÜMLELERİ
sağlanır.
Bu ilgi “-se, -erek, -meden, -dikçe, -ince, yal-
Neden-sonuç cümlesinin yüklemine “Niçin?” nız, ancak, fakat, ama” ek ya da bağlaçlarıyla
sorusu sorulduğunda cümleden bir cevap alı- sağlanır. Bir durumun gerçekleşmesi için baş-
nabiliyorsa cümlede neden-sonuç ilgisi vardır. ka bir durum şart koşulur.
Böyle cümlelerde genellikle neden önce, so- t Güzelliğin on para etmez, bu bendeki aşk
nuç sonra verilir. olmasa.
t Derslerine çalışmadığı için sınıfta kaldı . t İnsanlara yardım ederek mutlu olabilirsiniz.
neden sonuç
t Seni çağırmadan yanıma gelme!
t Gereksiz konuştuğundan komik duruma düştü. Konuştukça daha iyi anlaşıyoruz.
neden sonuç t

-187 -