Page 69 - MİMAR ve MÜHENDİSİN İNŞAAT EL KİTABI BORDO KİTAP - DATA YAYINLARI

CEE: BORDO KİTAP 745
1. Yaya Kaldırımları
63 Cadde ve sokakların kenarında, taşıt izinin bittiği
bordürden itibaren özel mülkiyet sınırına kadar olan
kamusal bölümü tanımlayan yaya kaldırımları; ideal
anlamda fiziksel olarak birbirilerinden ayrılan ve aynı
zamanda birbirlerini tamamlayan farklı işlevlere sahip
“3 temel şeritten” meydana gelmektedir.
Buna göre;
KALDIRIMLAR • Canlı ve cansız donatı şeridi,
• Yayalara yönelik rampa ve kent mobilyalarını,
• Yol bitkilerini içermektedir.
DATA YAYINLARI
Bu şerit, yaya kaldırımının kalite, konfor ve
güvenliğinde çok önemli bir paya sahibidir. Yaya şeridi,
tamamen yayaların geçişine ayrılmış bölümdür. Bina
cephesi bitişiği şeridi, genellikle ticari ya da karışık
işlevli bulvar, cadde ve sokaklarda yer alan bu şerit,
vitrinleri seyreden, ticari mekânlara girip çıkan
insanlara, hareketli vitrinler ve sınırlı bazı dükkan ürün-
reklamlarına yönelik bölümdür.
Yaya yolları ve kaldırımların temel görevi farklı
yapıları, aktiviteleri ve mekânları dış mekânda birbirine
bağlamaktır. Bu nedenle kaldırımların tasarımı ve

uygulaması toplumdaki tüm bireylerin bu aktivitelerden
Şehir içi yolları-yaya kaldırımı boyutlandırma ve faydalanmalarının ve günlük yaşamlarını hiçbir engelle
yapım esaslarının ortaya konulduğu “7937 Sayılı Türk karşılaşmadan sürdürebilmelerinin sağlanabilmesi
Standardı” yaya kaldırımını; taşıt yolu kenarı ile gerçek açısından oldukça önemlidir.
veya tüzel kişilere ait mülkler arasında kalan ve bordür Yaya yolları ve kaldırımların tasarımından
taşıyla yoldan ayrılmış platformun yayaların uygulama aşamasına kadar temel hedefin, tüm
kullanımına ayrılmış kısmı olarak; 2918 Sayılı kullanıcılar, özellikle görme engelliler dahil hareket
Karayolları Trafik Kanunu ise karayolunun, taşıt yolu kısıtlılığı olanların ulaşabilirliğinin sağlanması için,
kenarı ile gerçek veya tüzel kişilere ait mülkler güvenli, temiz, engelsiz, düzgün ve yeterli genişlikte
arasında kalan ve yalnız yayaların kullanımına ayrılmış yaya yolları sunmak olduğu unutulmamalıdır. Açık
olan kısmı olarak tanımlamaktadır. alanlardaki ve rekreasyon alanlarındaki bütün yaya
3030 Sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan yollarında, kaldırımlarda, rampalarda, meydanlarda,
Belediyeler Tip İmar Yönetmeliği birinci bölüm madde yaya geçitlerinde aynı tasarım ilkeleri göz önünde
9’da; “belediyeler; tasarrufu altındaki yol, otopark, park, bulundurulmalıdır.
yaya bölgesi, kaldırım gibi yerler ile bunlar üzerindeki İnsanlara tanıdığı hareket özgürlüğüne rağmen
kamu hizmetlerinin yürütülebilmesi için gerekli büfe, motorlu araçlar kentsel çevrelerde olumsuz etkiler
hela, trafo merkezi gibi tesisleri, ulaşım ve haberleşme yaratarak, insanlığın kendi yaşam alanında birçok
noktaları, sinyalizasyon ve aydınlatma elemanları, çöp unsurun yok olmasına neden olmuştur. Büyüyen
kutusu, bank, reklam ve bilgilendirme levha ve panoları kentlerde özellikle taşıt sayısının giderek artması, kent
gibi kent mobilyaları ile peyzaj elemanlarını Türk cadde ve sokaklardaki taşıt izinin yaya kaldırımları
Standartları Enstitüsü (TSE) standartlarına da uymak aleyhine genişletilmesine yol açmış, bu durum
koşuluyla yapar veya yaptırır” denmektedir. Dolayısıyla kentlerde yaya erişiminin konforu, güvenliği ve
bu bağlamdaki imar uygulamalarında ilgili TSE devamlılığı açısından çok ciddi sorunlar ortaya
standartları yasal olarak uygulamaya zemin çıkarmış yayalar kaldırımlara sıkıştırılmış, taşıt
oluşturmaktadır. Ek olarak Avrupa Kentsel Şartı 20 sahipleri ise yollara hükmetmeye başlamıştır.
maddelik “Avrupa Kentli Hakları” deklarasyonunda İnsanların kentsel alan ve bölgesi içindeki
“Dolaşım” başlığı altında; “Toplu taşım, özel arabalar, hareketleri, mekânsal standartların geliştirilmesinde
yayalar ve bisikletliler gibi tüm yol kullanıcıları önemli bir faktör oluğu bilinmekte ve bu hareketler
arasında, birbirinin hareket kabiliyetini ve dolaşım sonucu ulaşım ve trafiğin zorlaşarak yaşam koşullarını
özgürlüğünü kısıtlamayan uyumlu bir düzenin bozduğu bilinmektedir. Bu sorunların baskısı altında
sağlanması” gerekliliği belirtilmektedir. kalan kent halkı için, kent içinde rahat ve güvenle
kullanabileceği, taşıt trafiğinden kısmen ya da
tamamen arındırılmış açık mekânlar sunmak amacıyla,
kent merkezlerinde yaya bölgeleri uygulamalarına yer