Page 23 - 7-sinif-telafi

22 ANLATIM BOZUKLUKLARI

Öğretim: Belli bir amaca göre gereken bilgileri Yanlış Anlamda Deyim Kullanılması Kelimelerin Yanlış Yerde Kullanılması
verme işidir. • Bir olay ya da durumu anlatan, kalıplaşmış söz- • Kelimelerin cümle içerisinde bulunmaları
EDİTÖR YAYINEVİ
ler olan deyimlerin cümlenin anlamına uygun gereken yerde bulunmamaları bazen an-
⤷ Bu sene eğitim ve öğretim bir hafta geç baş- latımı bulanıklaştırır ya da cümlenin an-
layacak. olarak kullanılmaması anlatım bozukluğuna yol lamını değiştirir. Bundan dolayı kelimeler
açmaktadır.
fiyat - ücret cümleye öyle yerleştirilmeli ki cümlenin
⤷ Sınavı kazanamadığını öğrenince etekleri anlamında herhangi bir anlam belirsizliği
Fiyat: Bir nesnenin para olarak karşılığıdır. zil çaldı, kara kara düşünmeye başladı. (Bu olmamalıdır.
⤷ Kitap fiyatları çok yüksek. cümlede geçen “etekleri zil çalmak” deyimi ⤷ Hatta bazı ölü sayılacak diller de vardır.
“çok sevinmek, mutlu olmak” anlamına gelir. (Bu cümlede “bazı” kelimesi “diller”
Ücret: Yapılan bir hizmetin karşılığı olan paradır.
Ancak cümle böyle bir anlama uygun değil- kelimesinin önüne getirilmelidir. Cüm-
⤷ Hamal, “Ücretimi ver, ücretimi ver!” diye bağır- dir. Cümledeki anlamı karşılayacak en uygun lede “bazı ölü” ifadesi değil, “bazı dil-
dı. deyim “telaşlanmak, korkmak” anlamına ge- ler” ifadesi anlatılmak isteniyor. )
azımsama - küçümseme len “etekleri tutuşmak” tır.) Mantık ve Sıralama Yanlışlıkları
• Bütün cümlelerde anlam, belirli bir sı-
Azımsama: Bir şeyin umulduğundan az olduğu yar- Anlam Belirsizliği rayı izleyerek oluşur. Bu sıralama yanlış
gısına varma, az görme, az bulma. • Bazı cümlelerde zamirlerin kullanılmaması, kişi yapıldığında anlatım bozukluğu oluşur.
⤷ Çocuk kendisine verilen parayı azımsadı. bakımından anlam belirsizliğine neden olur. Bu Bu sıralamalarda yanlışlıklar genellikle
belirsizlik daha çok II. ya da III. tekil şahıs zamir öncelik-sonralık, azlık-çokluk, önemli-ö-
Küçümseme: Değer ve önem vermeme, küçük nemsizlik ya da daha az önemlilik sırala-
görme olan tamlamalarda tamlayanın söylenmeme- masında kendini göstermektedir.
sinden kaynaklanır. Böyle cümlelerde şahsın II.
⤷ Rakibini küçümseyince ilk rauntta mağlup oldu. ⤷ Resmen beşe karşı dört oyla ölüme
tekil (senin) mi yoksa III. tekil (onun) mi olduğu gitti. (Bu cümlenin doğrusu, sayıların
fotoğraf - resim belirsizdir. yerlerini değiştirmekle sağlanır. Yani
Fotoğraf: Makine ile çekilen resimdir. ⤷ Bu olaydan sonra yüzünü bile görmek istemi- “dörde karşı beş oyla” olmalıdır.)
⤷ Haberi olmadan birkaç fotoğrafını çektim. yorum. (Bu cümlede tamlayan söylenmediği ⤷ Bu çocuklar sınıflarını geçemez, hatta
için “onun yüzünü” ve “senin yüzünü” şek- teşekkür bile alamazlar. (Bu cümle bil-
Resim: Varlıkların doğadaki görünüşlerinin kalem, linde iki farklı anlam çıkmaktadır. Bu anlam dirdiği yargı bakımından bozuktur. Sı-
fırça gibi araçlarla kâğıt, bez vb. üzerinde yapılan belirsizliğini gidermek için “yüzünü” sözcü- nıfını geçemeyenin teşekkür alamama-
şekilleridir. sı normaldir. Bu cümlenin doğrusu, “Bu
ğünden önce “onun” ya da “senin” zamirle- çocuklar değil teşekkür almak, sınıfla-
⤷ Kuş resimlerini defterinin her tarafına çizmişti.
rinden biri getirilmelidir.) rını bile geçemezler.” şeklinde olmalıdır.)